Yöneticilerin Sorumluluk Sigortası_{D&O - Sigortası}

Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Çelebi CAN

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
ÖZET 9
ABSTRACT 11
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 19
GİRİŞ 23
I. ÇALIŞMANIN AMACI 23
II. ÇALIŞMANIN SINIRLARI 25
III. KULLANILAN YÖNTEMLER 26
IV. BİÇİM KURALLARI VE TERMİNOLOJİ 27
V. ÇALIŞMA PLANI 27
BİRİNCİ BÖLÜM
YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER
§1. ORGAN KAVRAMI, ORGAN SORUMLULUĞU VE ORGAN SORUMLULUK SİGORTASI 29
I. ORGAN KAVRAMI VE ORGAN SORUMLULUĞU 29
II. ORGAN SORUMLULUK SİGORTASI 33
§2. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ TANIMI, TÜRLERİ VE
HUKUKİ NİTELİĞİ 35
I. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ TANIMI VE TÜRLERİ 35
A. TANIMI 35
B. TÜRLERİ 41
1. Taraf A Himayesi (Side A –Direct Coverage) 41
2. Taraf B Himayesi (Side B –Corporate/Company Reimbursement) 41
3. Taraf C Himayesi (Side C –Securities Entity Coverage) 44
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 45
§ 3. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ TARİHİ GELİŞİMİ 51
I. GENEL OLARAK 51
II. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ BAŞLANGICI 51
III. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ DÜNYA ÇAPINDA YAYILMASI 54
IV. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ 1980’LERDEKİ ÇÖKÜŞÜ 55
V. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ 1990’LARDAKİ GELİŞİMİ 57

VI. 2001 KRİZİNİN YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINA ETKİSİ 60
VII. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ GELECEĞİ 61
§4. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI PİYASALARI 62
I. ABD 62
II. BİRLEŞİK KRALLIK. 63
III. KITA AVRUPASI 66
A. ALMANYA 68
B. İSVİÇRE 70
C. TÜRKİYE 71
§ 5. DİĞER SORUMLULUK SİGORTA TÜRLERİ KARŞISINDA YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ DURUMU 73
I. İLGİLİ DİĞER SORUMLULUK SİGORTALARI 74
A. İŞLETME SORUMLULUK SİGORTASI 74
B. MALVARLIĞI ZARARI SORUMLULUK SİGORTASI 76
C. MESLEKİ SORUMLULUK SİGORTASI 77
D. ÜRÜN SORUMLULUĞU SİGORTASI. 78
II. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ DİĞER SORUMLULUK
SİGORTA TÜRLERİ İLE ETKİLEŞİMİ 80
İKİNCİ BÖLÜM
YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİ
§ 6. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN YASAL DAYANAKLARI, KONUSU VE GEÇERLİLİĞİ SORUNU 87
I. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN YASAL DAYANAKLARI 87
A. ALMAN HUKUKUNDA 88
B. TÜRK HUKUKUNDA 91
II. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN KONUSU 94
§7. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ ANONİM ŞİRKETLER
HUKUKUNDA GEÇERLİLİĞİ SORUNU 97
I. KANUNA VE AHLAKA AYKIRILIK 97
II. ŞİRKETLER HUKUKUNA İLİŞKİN PERSPEKTİFLER 98
A. ALMAN HUKUKUNDA 98
B. İSVİÇRE HUKUKUNDA. 101
C. ANGLO-SAKSON HUKUKUNDA 103
1. Birleşik Krallık Hukukunda 103
2. ABD Hukukunda 105
D. TÜRK HUKUKUNDA 105

§8. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE İLGİLİLER VE
HUKUKİ İLİŞKİLER 107
I. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE İLGİLİLER 107
A. SÖZLEŞMENİN TARAFLARI 108
1. Sigortacı 108
2. Sigorta Ettiren 108
a. Anonim Şirket 108
b. Bağlı Şirket 112
B. DİĞER İLGİLİLER 113
1. Sigortalı 113
a. Director 118
b. Officer 119
2. Broker 120
3. Reasürör 123
4. Underwriter 123
C. GRUP SİGORTASI – BİREYSEL SİGORTA AYRIMI 124
1. Grup Sigortası 124
2. Bireysel Sigorta 125
II. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE HUKUKİ İLİŞKİLER 126
A. SORUMLULUK İLİŞKİSİ 126
B. HİMAYE İLİŞKİSİ 127
C. AYRIM PRENSİBİ 130
D. SİGORTA İLİŞKİSİ - BAŞKASI LEHİNE SİGORTA 131
§9. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDA RİZİKONUN
GERÇEKLEŞTİĞİ AN (SİGORTA OLAYI) 134
I. GENEL OLARAK 134
II. TALEBİN İLERİ SÜRÜLMESİ İLKESİ 137
A. GENEL KURAL 138
B. TALEBİN İLERİ SÜRÜLMESİ İLKESİNİN OLUMLU VE OLUMSUZ
YÖNLERİ 141
1. Talebin İleri Sürülmesi İlkesinin Olumlu Yönleri 141
2. Talebin İleri Sürülmesi İlkesinin Olumsuz Yönleri 143
C. TALEBİN İLERİ SÜRÜLMESİ İLKESİNİN SINIRLANDIRILMASI 145
1. Bilinen Hadiselerin İstisna Tutulması 145
2. Önceki Döneme İlişkin Kesin Bir Tarihin Kararlaştırılması 146
D. GEÇMİŞE ETKİ KLOZUYLA TALEBİN İLERİ SÜRÜLMESİ İLKESİNİN GENİŞLETİLMESİ 147

E. UZATILMIŞ BİLDİRİM SÜRESİ ARACILIĞIYLA TALEBİN İLERİ
SÜRÜLMESİ İLKESİNİN YUMUŞATILMASI 148
F. ÖNLEYİCİ BİLDİRİM İMKÂNI (NOTICE OF CİRCUMSTANCES) 151
§10. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDA HİMAYE TALEBİ, HİMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE SINIRLARI 152
I. SİGORTA HİMAYESİ TALEBİ 152
A. GENEL OLARAK SİGORTA HİMAYESİ TALEBİ 153
B. SİGORTA HİMAYESİ TALEBİNİN DEVRİ MESELESİ 155
II. SİGORTACININ HİMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE SINIRLARI 156
A. SİGORTACININ HİMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜ 157
1. Tazmin Fonksiyonu 157
2. Hukuki Himaye Fonksiyonu 158
a. Önleme Talebi (“abwehranspruch / duty to defend”) 158
b. Masrafların Üstlenilmesi 160
aa. Önleme Talebinin D&O Poliçelerinde İstisna Tutulması 160
bb. Masraflara İlişkin Avans Verilmesi 161
cc. Sigorta Limitinin Tüketilmesi 162
c. İflas Masası İle Alacaklılar Üzerine Etkisi 163
B. SİGORTACININ HİMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SINIRLARI 163
1. Miktar Yönünden Sınırları 164
a. Himaye Limiti (Sigorta Bedeli) 164
b. Seri Zarar Klozu 166
c. Sigortalının Zararın Bir Kısmına Katlanması
(Selbstbeteiligung) 167
aa. Zararın Bir Kısmının Bizzat Taşınması (Selbstbehalt) Kavramı 168
bb. Sigorta Ettiren Şirketin Bizzat Katlanacağı Miktar 168
cc. Yöneticilerin Bizzat Katlanacağı Miktar 169
2. Kişi Yönünden Sınırları 170
§11. SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE KÜLFETLERİ 171
I. SİGORTA ETTİRENİN PRİM ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 171
II. SİGORTA ETTİRENİN KÜLFETLERİ 175
A. SÖZLEŞME ÖNCESİ İHBAR KÜLFETİ 175
B. RİZİKONUN AĞIRLAŞMASINA BAĞLI YÜKÜMLÜLÜKLER 177
1. İhbar Yükümlülüğü 177
2. Feshi İhbar 177
3. Primin Artırılması 178

C. SİGORTA ETTİRENİN KÜLFETLERİ 179
1. Rizikonun Gerçekleşmesinden Önceki Külfetler 179
2. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonraki Külfetler. 180
D. YÜKÜMLÜLÜKLERİN İHLALİNİN SONUÇLARI 180
§ 12. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 181
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDA SİGORTA TEMİNATININ KAPSAMI VE SINIRLARI
§13. ZAMANSAL KAPSAM 183
§14. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASININ MADDİ MUHTEVASI 183
I. SİGORTAYLA TEMİNAT ALTINA ALINAN YÖNETİCİLERİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 184
A. YÖNETİCİNİN SÖZLEŞMESEL SORUMLULUĞU 186
1. Şirket ile Sigortalı Yönetici Arasındaki Sözleşmenin Varlığı 186
2. Yöneticinin Sözleşmeye Aykırı Fiilinin Niteliği 187
3. Sorumluluk Şartları 187
B. YÖNETİCİNİN HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU 188
II. SİGORTAYLA TEMİNAT ALTINA ALINAN ZARAR (YALIN MALVARLIĞI
ZARARI) 189
§15. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDA SİGORTA HİMAYESİ
DIŞINDA BIRAKILAN HALLER (RİZİKO İSTİSNALARI) 192
I. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDAKİ TEMEL İSTİSNALAR (EXCLUSİON) 193
A. KASIT VE HİLE 193
B. PARA CEZALARI VE CEZALANDIRICI TAZMİNAT 196
II. YÖNETİCİLERİN SORUMLULUK SİGORTASINDA ÖZELLİK ARZ EDEN
İSTİSNALAR 197
A. ÖNCEKİ TALEPLER (PRİOR CLAİMS) 197
B. SÖZLEŞMESEL SORUMLULUK 197
C. SİGORTALI SİGORTALIYA KARŞI (INSURED V. INSURED CLAİMS) 198
D. YÖNETİCİLERİN VE ÇALIŞANLARIN İŞTEN ÇIKARILMASI 200
E. CİSMANİ ZARAR YA DA EŞYA ZARARI, ÜRÜN SORUMLULUĞU,
MESLEKİ SORUMLULUK 200
F. ÇEVRE ZARARI 201
SONUÇ 203
KAYNAKÇA 207