İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 17 Bölüm 1 ULUSLARARASI HUKUKUN TEMEL NİTELİKLERİ GİRİŞ 23 A. Hukuk Kavramı 24 1. Toplum ve Düzen 24 2. Hukuk 25 B. Uluslararası Hukuk Kavramı 27 1. Uluslararası Toplum 27 2. Uluslararası Toplumun Hukuku: Uluslararası Hukuk 29 2.1. Uluslararası Hukuk Kurallarının Oluşturulması 29 2.2. Uluslararası Hukuk Kurallarının Uygulanmasının Sağlanması 31 3. Uluslararası Hukukun Gelişimi 33 C. Uluslararası Hukuk–Ulusal Hukuk İlişkisi 35 1. Yaklaşımlar ve Prensipler 36 2. Türk Hukukunda Sistem 39 İngilizce Özet 43 Bölüm 2 ULUSLARARASI HUKUKUN KAYNAKLARI GİRİŞ 51 A. Bağlayıcı Kaynaklar 53 1. Yapılageliş 53 2. Uluslararası Antlaşmalar 56 3. Hukukun Genel İlkeleri 59 B. Yardımcı Kaynaklar 60 1. Yargı Kararları 60 2. Öğreti 62 C. Diğer Olası Kaynaklar 63 1. Uluslararası Örgütlerin Kararları 63 2. Yumuşak Hukuk 65 3. Hakkaniyet 66 D. Kaynaklar Hiyerarşisi 67 İngilizce Özet 69 Bölüm 3 ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR GİRİŞ 79 A. Genel Bilgiler 79 1. Antlaşmaların Konumu ve Önemi 79 2. Tanımı 81 B. Antlaşmaların Yapılışı 82 1. Uluslararası Hukuktaki Durum 82 2. Antlaşmaların Yapılmasında Türk Hukukundaki Sistem 85 C. Antlaşmalara Bağlayıcı Güç Kazandırılması 86 1. Uluslararası Hukuktaki Durum 86 2. Türk İç Hukukundaki Durum 87 D. Antlaşmaların Hüküm Doğurması 90 1. Uluslararası Hukuktaki Durum 91 2. Türk İç Hukukundaki Durum 92 E. Uluslararası Antlaşmaların Geçersizliği 93 1. Geçersizlik Nedenlerinin Sınıflandırılması 93 2. Geçersizlik Nedenleri 94 2.1. Mutlak Geçersizlik Nedenleri 95 2.2. Nisbi Geçersizlik Nedenleri 96 3. Geçersizliğin Öne Sürülmesi 97 F. Uluslararası Antlaşmaların Uygulanmasına İlişkin Temel Prensipler ve Antlaşmaların Uygulamadaki Etkileri 98 1. Bazı Temel Prensipler 98 2. Üçüncü Ülkeler için Hak ve Yükümlülükler 99 3. Çekinceler 100 4. Uluslararası Antlaşmaların Çatışması 101 G. Uluslararası Antlaşmaların Değiştirilmesi ve Sona Ermesi 101 1. Antlaşmaların Değiştirilmesi 101 2. Antlaşmaların Sona Ermesi 102 İngilizce Özet 105 Bölüm 4 ULUSLARARASI HUKUKTA KİŞİLİK GİRİŞ 117 A. Uluslararası Hukukta Kişilik Kavramı 117 1. Hukukta Kişilik 117 2. Uluslararası Hukukta Kişilik 118 B. Uluslararası Hukukun Kişileri 119 1. Devlet 119 1.1. İnsan Topluluğu 120 1.2. Ülke 120 1.3. Kurulu Otorite 121 1.4. Bağımsızlık ve Uluslararası Münasebetleri Yürütebilme Yeteneği 122 1.5. Self–Determinasyon Hakkı 124 1.6. Devlet Türleri ve Uluslararası Hukuktaki Etkileri 125 1.7. Devletlerin Tanınması 127 2. Uluslararası Örgütler 130 3. Gerçek Kişiler 131 İngilizce Özet 133 Bölüm 5 DEVLETİN ÜLKESİ GİRİŞ 141 A. Devletin Ülkesi 141 1. Sınırlar 141 2. Kara Ülkesi 142 2.1. Nehirler, Göller ve Uluslararası Akarsular 144 2.2. Kanallar 148 3. Hava Ülkesi 148 4. Deniz Ülkesi 150 B. Ülkenin Kazanılması ve Kaybedilmesi 150 1. İşgal 150 2. Arazi Oluşumu 151 3. Zamanaşımı 151 4. Fetih ve İlhak 152 5. Yargı Kararları 153 6. Devir 153 İngilizce Özet 155 Bölüm 6 DEVLETİN YETKİSİ GİRİŞ 165 A. Devletin Cezai Yetkisi 165 1. Ülkesellik Prensibi 167 2. Vatandaşlık Prensibi 167 3. Koruma Prensibi 168 4. Pasif Kişisellik Prensibi 169 5. Evrensellik Prensibi 169 B. Devletin Hukuki Yetkisi 171 1. Devletin Münhasır Yetkileri 172 1.1. Devletin Ülkesel Yetkileri 172 1.2. Ülkesel Yetkisine Genel Sınırlandırmalar 172 1.3. Devletin Ülkesel Yetkisine Özel Sınırlandırmalar 174 1.4. Devletin Ülkesi Dışındaki Münhasır Yetkileri 179 2. Devletin Ortak ve Yarışan Yetkileri 181 İngilizce Özet 183 Bölüm 7 ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU GİRİŞ 193 A. Deniz Hukukunun Gelişimi ve Deniz Hukuku Kurallarının Kaynakları 194 1. Kısa Tarihçe 194 2. Deniz Hukukunun Kaynakları 197 B. Deniz Alanları 199 1. Devletlerin Egemenliği Altındaki Deniz Alanları 199 1.1. Esas Çizgi 199 1.2. İçsular 202 1.3. Karasuları 204 1.4. Uluslararası Boğazlar 208 1.5. Takımada Devleti ve Takımada Suları 209 2. Devletlerin Bazı Yetkiler Kullandıkları Deniz Alanları 211 2.1. Bitişik Bölge 211 2.2. Kıta Sahanlığı 213 2.3. Münhasır Ekonomik Bölge 216 3. Ada Kavramı ve Adaların Deniz Alanları 218 4. Açık Deniz 220 4.1. Tanımı ve Hukuksal Statüsü 220 4.2. Açık Denizlerde Devletlerin Yetkileri 221 5. Uluslararası Deniz Yatağı 223 6. Deniz Alanlarının Sınırlandırılması 224 İngilizce Özet 229 Bölüm 8 HAVA VE UZAY HUKUKU ULUSLARARASI HAVA HUKUKU 243 Giriş ve Tarihsel Gelişim 243 A. Hava Sahasının Hukuksal Statüsü 246 1. Ulusal Hava Sahasının Hukuksal Statüsü 246 2. Uluslararası Hava Sahasının Statüsü 248 B. Hava Ulaşım Rejimi 249 1. Uluslararası Hava Sahasında Uçuş Rejimi 249 2. Ulusal Hava Sahasında Uçuş Rejimi 251 C. Hava Sahasından İletişim (Telekomünikasyon) Maksadıyla Yararlanma 254 ULUSLARARASI UZAY HUKUKU 258 Giriş 258 A. Uluslararası Uzay Hukukunun Kaynakları 260 B. Uzay Hukukunun Temel Prensipleri 263 1. Uzaydaki Faaliyetler Uluslararası Hukuk Kurallarınca Düzenlenir 263 2. Uzayın Keşfi ve Kullanımı Bütün Devletlere Açıktır 263 3. Uzaydaki Faaliyetler Bütün Devletlerin Faydasına Olmalıdır 264 4. Uzayın Keşfi ve Kullanımı Barışçıl Olmalıdır 264 5. Uzay ve Gök Cisimleri Üzerinde Egemenlik Kurulamaz 266 6. Faaliyetler, İşbirliği, Dayanışma ve Çıkarlara Saygı Prensiplerine Dayanmalıdır 267 7. Uzaya Gönderilen Araçlar Üzerindeki Hak ve Sorumluluklar Devam Eder 268 8. Uzayın Keşfi ve Kullanımı Çevreye Zarar Vermemelidir 271 9. Astronotların Kurtarılması ve İadesi Yükümlülüğü 272 10. Uzaya Gönderilen Araçlarla İlgili Kayıt Yükümlülüğü 273 İngilizce Özet 275 Bölüm 9 ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKU GİRİŞ 287 A. Uluslararası İnsan Hakları Hukuku Kavramı ve Gelişimi 288 1. İnsan Hakları ve Uluslararası İnsan Hakları Kavramı 288 2. Uluslararası İnsan Hakları Kavramının İçeriği 289 2.1. BM İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 289 2.2. Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi 291 2.3. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 292 2.4. Bölgesel Nitelikli İnsan Hakları Sözleşmeleri 294 2.5. Özel Konulu İnsan Hakları Sözleşmeleri 299 B. İnsan Haklarının Uluslararası Düzeyde Korunması 302 1. Yapılageliş Hukuku 303 2. Uluslararası İnsan Hakları Sözleşmelerindeki Koruma Sistemleri 303 2.1. Birleşmiş Milletler ve İnsan Haklarına Uyumun Sağlanması 304 2.2. Avrupa’da İnsan Haklarına Uyumun Sağlanması 308 2.3. Latin Amerika’da İnsan Haklarına Uyumun Sağlanması 311 2.4. Afrika’da İnsan Haklarına Uyumun Sağlanması 312 2.5. Sürekli Arap İnsan Hakları Komisyonu ve İKÖ Bağımsız Daimi İnsan Hakları Komisyonu 313 İngilizce Özet 315 Bölüm 10 ULUSLARARASI HUKUKTA KUVVET KULLANMA GİRİŞ 325 A. Birleşmiş Milletler Öncesi Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma 325 1. “Haklı Savaş” Kavramı ve Gelişimi 325 2. İki Dünya Savaşı Arası Dönemde Kuvvet Kullanma Yasağına İlişkin Düzenlemeler 328 B. Birleşmiş Milletler Döneminde Kuvvet Kullanma 332 1. Birleşmiş Milletler Statüsü ve Kuvvet Kullanma Yasağına İlişkin Düzenlemeler 332 2. Birleşmiş Milletler Sonrası Kuvvet Kullanma Yasağına İlişkin Gelişmeler 339 İngilizce Özet 345 Bölüm 11 ULUSLARARASI SİLAHLI ÇATIŞMALAR HUKUKU VE ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUK GİRİŞ 353 A. Silahlı Çatışmalar Hukukunun Kuralları 353 1. Gelişimi 353 2. Kurallar ve Sınıflandırılmaları 358 2.1. Yasaklanmış Silahlar ve Savaş Teknikleri 359 2.2. Korunan Kişiler 360 B. Silahlı Çatışmalar Hukuku Kurallarının İhlali ve Sonuçları 363 1. Gerçek Kişilerin (Bireylerin) Cezai Sorumluluğu 364 2. İhlallerden Doğan Suçlar 369 3. Uluslararası Ceza Mahkemesi 374 İngilizce Özet 377 Bölüm 12 DEVLETLERİN ARDIL OLMALARI GİRİŞ 385 A. Devletlerin Uluslararası Antlaşmalara Ardıl Olması 386 1. Uluslararası Hukukta Durum 386 2. Türkiye ve Devletlerin Ardıl Olması 389 B. Devletlerin Diğer Bazı Konularda Ardıl Olması 390 1. Devletlerin Devlet Mallarına Ardıl Olması 390 2. Devlet Borçları 392 3. Devlet Arşivleri 393 4. Devletin Yönetim Biçimi 394 5. Uyrukluk Bakımından Ardıllık 395 İngilizce Özet 397 Bölüm 13 DEVLETİN SORUMLULUĞU GİRİŞ 405 A. Sorumluluğun Ortaya Çıkması 406 B. Yükümlülüğün İhlal Edilmesi 407 C. Devlete Yüklenebilme (Bağlanabilme) 408 D. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Haller 413 E. Devlet Sorumluluğunun Uygulanması 414 F. Diplomatik Koruma ve Uyrukluk 416 İngilizce Özet 419 Bölüm 14 ULUSLARARASI UYUŞMAZLIKLARIN BARIŞÇIL YOLLARLA ÇÖZÜMÜ GİRİŞ 429 A. Diplomatik Yollar 430 1. Görüşme 430 2. Dostça Girişim ve Arabuluculuk 431 3. Uzlaştırma 432 4. Veri Toplama ve Soruşturma 433 B. Yargısal Yollar 434 1. Mahkeme: Uluslararası Adalet Divanı 434 1.1. Davalarda Karar Verme 436 1.2. Tavsiye Görüşü 438 2. Hakemlik 439 İngilizce Özet 441 Bölüm 15 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GİRİŞ 451 A. Birleşmiş Milletler’in Temel Nitelikleri 452 1. Birleşmiş Milletler’in Temel Amaçları ve Prensipleri 452 2. Üyelik 453 3. Bütçe 454 B. Birleşmiş Milletler’in Yapısı 455 1. Genel Kurul 455 1.1. Yapısı 456 1.2. Yetki ve Görevleri 457 2. Güvenlik Konseyi 459 2.1. Yapısı 459 2.2. Yetki ve Görevleri 461 3. Ekonomik ve Sosyal Konsey 463 3.1. Yapısı 463 3.2. Yetki ve Görevleri 464 4. Vesayet Konseyi 465 5. Uluslararası Adalet Divanı 465 5.1. Yapısı 466 5.2. Yargı Yetkisi 467 6. Sekreterlik 467 İngilizce Özet 469 Bölüm 16 ULUSLARARASI ÇEVRE HUKUKU GİRİŞ 477 A. Uluslararası Çevre Hukukunun Gelişimi 477 B. İlkeler ve Yükümlülükler 480 1. Sınır Aşan Zarara Yol Açmama Yükümlülüğü 481 2. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yapma Yükümlülüğü 481 3. İhtiyatlılık İlkesi 482 4. Kirleten Öder İlkesi 483 5. Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluklar 483 6. Sürdürülebilir Kalkınma ve Kullanım 484 7. Nesillerarası Hakkaniyet 485 8. Bilgi Verme 485 C. Önemli Alanlar 486 1. Biyolojik Kaynaklar 486 2. Tehlikeli Madde ve Faaliyetler 487 3. Hava ve Atmosfer 488 4. Ozon Tabakası 490 5. İklim Değişikliği ve Küresel Isınma 491 İngilizce Özet 493 Bölüm 17 ULUSLARARASI EKONOMİ HUKUKU Giriş 505 A. Uluslararası Ekonomi Hukuku Kavramı 506 1. Gelişimi 506 2. Uluslararası Ekonomi Hukukunun Tanımı 510 B. Uluslararası Ekonomi Hukukunun Prensipleri 512 1. Uluslararası Ticarete İlişkin Prensipler 512 1.1. Uluslararası Para Fonu (IMF) 513 1.2. Dünya Bankası 516 1.3. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Antlaşması (GATT) 518 1.4. Dünya Ticaret Örgütü (DTO) 520 2. Doğrudan Yabancı Yatırımlar 522 2.1. Kavram ve Gelişimi 522 2.2. Hukuki Prensipler 524 3. Uluslararası Kalkınma 529 3.1. Kavram ve Gelişimi 529 3.2. Hukuki Prensipler 532 4. Uluslararası Ekonomik Yaptırımlar 535 4.1. Kavramsal Çerçeve 535 4.2. Yaptırımlara Dair Kurallar 537 İngilizce Özet 541 Kaynakça 549 Kavramlar Dizini 557
