İş Hukuku Boyutuyla Topluluk Çalışanının Hukuki Niteliği
Yusuf AKMAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR CETVELİ 15
GİRİŞ . 19
BİRİNCİ BÖLÜM
TOPLULUK ÇALIŞMASI KAVRAMI, TOPLULUK ÇALIŞMASININ TARAFLARI,
OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ, TÜRLERİ
1. TOPLULUK KAYNAĞININ KULLANIMININ BİR TÜRÜ OLARAK TOPLULUK
ÇALIŞMASI 23
GENEL OLARAK . 23
TOPLULUK KAYNAĞININ KULLANIMI 27
III. TOPLULUK ÇALIŞMASI KAVRAMI 33
2. TOPLULUK ÇALIŞMASININ TARAFLARI . 37
TOPLULUK ÇALIŞANI. 38
PLATFORMLAR 41
III. MÜŞTERİ / İŞVEREN 45
3. TOPLULUK ÇALIŞMASININ OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ 46
ÇALIŞANLAR AÇISINDAN. 46
Olumlu Yönler 46
Olumsuz Yönler 47
PLATFORM AÇISINDAN. 49
Olumlu Yönler 49
Olumsuz Yönler 49
III. MÜŞTERİLER AÇISINDAN 49
Olumlu Yönler 49
Olumsuz Yönler 51
4. TOPLULUK ÇALIŞMASININ TÜRLERİ . 51
MİKRO GÖREV 51
REKABETE DAYALI TOPLULUK ÇALIŞMASI 53
III. İÇ TOPLULUK ÇALIŞMASI 54
DIŞ TOPLULUK ÇALIŞMASI 57
10 İçindekiler
Genel Olarak. 57
Doğrudan Dış Topluluk Çalışması . 58
Dolaylı Dış Topluluk Çalışması 59
İKİNCİ BÖLÜM
TOPLULUK ÇALIŞMASINDA TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİLER,
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TOPLULUK ÇALIŞANININ HUKUKİ NİTELİĞİ
5. GENEL OLARAK TOPLULUK ÇALIŞMASINDA HUKUKİ İLİŞKİLERİN
KAYNAKLARI .61
KULLANICI SÖZLEŞMESİ. 61
Kavram . 61
Hukuki Niteliği 62
Kurulması . 65
İçeriği 69
GÖREVLERİN ATANMASI. 72
6. TOPLULUK ÇALIŞMASI TÜRLERİNDE TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ
İLİŞKİLERİN TESPİTİ77
TBK. M. 9 BAĞLAMINDA TOPLULUK ÇALIŞMASI TÜRLERİNİN
DEĞERLENDİRİLMESİ. 77
İlan Yoluyla Ödül Sözü Verme (TBK. m. 9) 77
Aleni Ödül Sözü Verme 79
İlan 79
Edim 80
Ödül 80
Ödüllü Yarışma 81
Genel Olarak Topluluk Çalışması Bakımından Değerlendirme . 82
Rekabete Dayalı Topluluk Çalışması Bakımından Değerlendirme 83
İÇ TOPLULUK ÇALIŞMASINDA TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ 84
III. DIŞ TOPLULUK ÇALIŞMASINDA TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİ90
Genel Olarak. 90
Platform İle Müşteri Arasındaki Hukuki İlişki . 93
Topluluk Çalışanı ile Müşteri Arasındaki Hukuki İlişki 94
Topluluk Çalışanı ile Platform Arasındaki Hukuki İlişki. 95
7. TOPLULUK ÇALIŞMASINA GÖRE ORGANİZE EDİLMİŞ PLATFORM
ÖRNEKLERİ .100
AMAZON MECHANICAL TURK (AMT) 100
CLICKWORKER. 102
İçindekiler 11
III. ROAMLER . 104
WAZOKU CROWD . 105
99DESIGNS 107
8. KARŞILAŞTIRMALI HUKUK AÇISINDAN TOPLULUK ÇALIŞANININ HUKUKİ
NİTELİĞİ 108
ALMAN HUKUKU 108
Genel Olarak 108
İşçi Niteliği Bakımından 108
BGB § 611 Bağlamında İşçi Kavramı 108
Genel Olarak. 108
Bir Özel Hukuk Sözleşmesinin Bulunması. 109
Başkasının Hizmetinde Çalışma Yükümlülüğünün Olması 110
Kişisel Bağımlılığın Bulunması 110
Emir ve Talimatlara Bağlılık . 112
İşin İçeriğinin İşveren Tarafından Belirlenmesi 115
Sözleşmedeki İşin Fiilen Yerine Getirilmesi . 115
Öğretideki Görüşler. 116
Alman Federal İş Mahkemesi (BAG) Kararı . 118
İşçi Benzerliği Açısından. 122
İşçi Benzeri Kavramı 122
Öğretideki Görüşler. 126
AVUSTURYA HUKUKU. 128
İşçi Kavramı 128
Öğretideki Görüşler . 129
III. İSVİÇRE HUKUKU 130
İşçi Kavramı 130
Öğretideki Görüşler . 131
ABD HUKUKU 132
İşçi Kavramı 132
Öğretideki Görüşler . 133
JAPON HUKUKU 135
İşçi Kavramı 135
Öğretideki Görüşler . 136
9. AVRUPA KOMİSYONU’NUN 2021/0414 SAYILI DİREKTİFİ . 136
GENEL OLARAK . 136
2021/0414 SAYILI DİREKTİF UYARINCA TOPLULUK ÇALIŞANLARININ
HUKUKİ NİTELİKLERİNİN BELİRLENMESİ 138
12 İçindekiler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN TOPLULUK ÇALIŞANININ
HUKUKİ NİTELİĞİNİN TESPİTİ
10. BİREYSEL İŞ HUKUKU AÇISINDAN İŞÇİ KAVRAMI VE BAĞIMLILIĞIN
TESPİTİNDE DİKKATE ALINAN ÖLÇÜTLER141
BİREYSEL İŞ HUKUKUNDA İŞÇİ KAVRAMI 141
Genel Olarak. 141
İş Sözleşmesi 142
Unsurları 142
İş . 142
Bağımlılık. 143
Ücret . 144
Özellikleri. 145
Özel Hukuk Sözleşmesi Olması . 145
Kişisel İlişki Kurması 146
İki Tarafa Borç Yüklemesi 147
Sürekli Olması . 147
Bağımlı Hukuki İlişki Kurması 148
İŞ SÖZLEŞMELERİNDE BAĞIMLILIK UNSURU . 149
Genel Olarak. 149
Ekonomik Bağımlılık . 149
Teknik Bağımlılık. 150
Kişisel ve Hukuki Bağımlılık. 151
III. İŞ İLİŞKİLERİNDE BAĞIMLILIĞI BELİRLEMEDE DİKKATE ALINAN
ÖLÇÜTLER VE TOPLULUK ÇALIŞMASI BAKIMINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ. 153
Başkasının İş Organizasyonu Çerçevesinde İş Yapma. 153
İşletme Riskinin Üstlenilmesi 158
İşin İş Sahibi veya Bir Yardımcısı Tarafından Kontrol Edilmesi . 160
Tek Bir İşveren İçin Çalışma 163
Çalışanın İşi Reddetme Hakkı . 165
İşin Görülmesi Bakımından İşverenden Talimat Alma 166
İşçinin İşini Görmede Ücret Ödemek Suretiyle Yardımcı
Kullanmaması. 173
Malzemenin İşveren Tarafından Sağlanması 175
Ücretin Ödenme Şekli 179
İçindekiler 13
11. İŞ SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI BAKIMINDAN TOPLULUK
ÇALIŞMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ . 182
İŞÇİNİN BORÇLARI BAKIMINDAN 182
İş Görme Borcu 182
İşin Görüleceği Yer 182
İşin Özenle Yapılması 184
İtaat Borcu . 187
Sadakat Borcu 187
Sır Saklama Borcu . 187
Rekabet Etmeme Yükümlülüğü. 190
İŞVERENİN BORÇLARI BAKIMINDAN. 193
Ücret Ödeme Borcu . 193
İşçiyi Gözetme Borcu . 194
Kişisel Verilerin Korunması 194
İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Alma Borcu. 197
Genel Olarak. 197
İşverenin Denetleme Yükümlülüğü 198
İşçinin İzolasyonu (Yalnızlaşması). 200
Eşit Davranma Borcu . 201
12. TOPLULUK ÇALIŞMASININ SONA ERMESİ İLE FESİH KAVRAMININ
KARŞILAŞTIRILMASI 204
FESİH KAVRAMI 204
BİLDİRİMLİ FESİH 205
III. BİLDİRİMSİZ FESİH 207
13. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ BAKIMINDAN TOPLULUK ÇALIŞMASININ
DEĞERLENDİRMESİ . 210
BELİRSİZ VE BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMELERİ 210
GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİ . 213
III. TAKIM SÖZLEŞMESİNE DAYANARAK KURULAN İŞ SÖZLEŞMELERİ . 216
ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMAYA DAYALI İŞ SÖZLEŞMESİ VE SIFIR SAAT
SÖZLEŞMELERİ 219
14. TOPLULUK ÇALIŞMASININ BENZER İŞ HUKUKU KURUMLARI İLE
KARŞILAŞTIRILMASI 223
TELE-UZAKTAN ÇALIŞMA 223
İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEVRİ . 226
III. ASIL İŞVEREN - ALT İŞVEREN İLİŞKİSİ. 227
İŞ ARACILIĞI 231
14 İçindekiler
15. EVDE ÇALIŞMA AÇISINDAN TOPLULUK ÇALIŞMASI.233
GENEL OLARAK EVDE ÇALIŞMA. 233
İŞİN İÇERİĞİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME 234
İşin Konusu . 234
İşi Yerine Getirecek Kişi 235
İşin Yerine Getirileceği Yer . 236
Çalışma Koşullarının Belirlenmesi 237
İşverence Verilen İşi Reddetme 238
III. TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRME . 239
Evde Çalışanın Yükümlülükleri . 239
Vaktinde İşe Başlanması ve İşin İşverence Öngörülen Sürede
Bitirilmesi. 239
Malzeme ve Araçlara İlişkin Borç. 240
İşverenin Yükümlülükleri 240
Ücretin Ödenmesi 240
İş Sonucuna İlişkin Ayıbı Bildirme 241
16. TOPLULUK ÇALIŞANININ HUKUKİ NİTELİĞİ İLE İLGİLİ TÜRK İŞ HUKUKU
ÖĞRETİSİNDEKİ GÖRÜŞLER VE KANAATİMİZ.242
ÖĞRETİDEKİ GÖRÜŞLER 242
KANAATİMİZ 244
SONUÇ.249
KAYNAKLAR.253
