İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 7 Üçüncü Basıda Yenilikler 9 Dördüncü Basıda Yenilikler 11 Kısaltmalar 21 Birinci Bölüm ULUSLARARASI HUKUK SİSTEMİ VE ULUSLARARASI TOPLUM I. GİRİŞ 23 II. ULUSLARARASI HUKUKUN TANIMI 24 III. ULUSLARARASI HUKUKTA TERİM SORUNU 25 IV. ULUSLARARASI HUKUK SİSTEMİNİN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 27 A. Uluslararası Hukukun Doğuşu – İlk Yıllar 27 B. Uluslararası Hukuka İlişkin Klasik Yaklaşımlar: Tabii (Doğal) Hukuk ve Pozitivist Hukuk Görüşü 29 C. Uluslararası Hukuka İlişkin Modern Yaklaşımlar: Realist ve Liberal Görüşler 32 V. ULUSLARARASI HUKUKUN ROLÜ VE ÖNEMİ 34 VI. ULUSLARARASI HUKUKUN KAPSAMI 36 VII. ULUSLARARASI HUKUKUN DİĞER HUKUK SİSTEMLERİ VE HUKUK DALLARINDAN AYRIMI 38 A. Devletler Hususi Hukuku (Milletlerarası Özel Hukuk, Uluslararası Özel Hukuk) – Uluslararası Hukuk 38 B. Avrupa Birliği Hukuku – Uluslararası Hukuk 39 C. Transnasyonal (Ulusötesi, Milliötesi) Hukuk – Uluslararası Hukuk 41 D. Ulusal Hukuk – Uluslararası Hukuk 42 VIII. ULUSLARARASI HUKUK SİSTEMİNE YÖNELİK TEMEL ELEŞTİRİLER 42 IX. ULUSLARARASI HUKUK SİSTEMİNİ UYGULAMA ARAÇLARI/MEKANİZMALARI 45 A. Yaptırımlar ve Birleşmiş Milletler Sistemi 46 B. Yargı Yolu 48 C. Ulusal Hukuk Sistemleri 49 D. Devletler 50 E. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları (NGO's) 51 X. ULUSLARARASI HUKUKUN GELECEĞİ 52 Tartışma Soruları 54 İkinci Bölüm ULUSLARARASI HUKUKUN KAYNAKLARI I. GİRİŞ 55 II. ULUSLARARASI ADALET DİVANI STATÜSÜ 38. MADDE DÜZENLEMESİ 57 III. ANDLAŞMALAR 60 IV. ULUSLARARASI ÖRF–ADET KURALLARI (YAPILAGELİŞ, TEAMÜL) 63 A. Örf–Adet Kuralının Tanımı 64 1. Maddi Unsur (Devlet Uygulamaları) (Objektif Unsur) 64 a. Maddi Unsura İlişkin Özel Durumlar 67 aa. Devlet Uygulamalarının Kapsamı 67 bb. Devlet Uygulamalarının Süresi 69 cc. Devlet Uygulamalarına Israrla Karşı Çıkan Devletlerin Hukuki Durumu (Israrlı Muhalif, Persistent Objector) 71 2. Manevi Unsur (Subjektif Unsur, Opinio Juris Sive Necessitatis) 74 B. Andlaşma Hükümlerinin Örf–Adet Kuralına Dönüşmesi 76 V. GENEL HUKUK İLKELERİ 77 A. Tabii (Doğal) Hukuk Görüşü 79 B. Hukuk Sistemlerinin Ortak Kural ve İlkeleri 79 C. Uluslararası Hukukun Genel İlkeleri 81 D. Hakça İlkeler (Equity Principles) 82 VI. YARGI KARARLARI 85 VII. DOKTRİN 88 VIII. ULUSLARARASI HUKUKUN DİĞER KAYNAKLARI 89 A. Uluslararası Örgüt Kararları 89 1. Birleşmiş Milletler Kararları 90 a. Güvenlik Konseyi Kararları 90 b. Genel Kurul Kararları 90 2. Bölgesel Örgüt Kararları 92 B. Soft Law (Bağlayıcı Niteliği Olmayan Uluslararası Hukuk Metinleri) 93 C. Uluslararası Hukuk Komisyonu 94 D. Uluslararası Hukukun Buyruk Kuralları (Jus Cogens) 96 XI. SONUÇ 98 Tartışma Soruları 100 Üçüncü Bölüm ANDLAŞMALAR HUKUKU I. GİRİŞ 103 II. ANDLAŞMALAR HUKUKUNUN KAYNAKLARI 104 III. ANDLAŞMA NEDİR? 105 A. Andlaşmanın Unsurları 106 1. İrade Beyanı 106 a. İrade Beyanının Şekli 107 b. En Az İki İrade Beyanının Olması 108 c. İrade Beyanlarının Hukuki Sonuç Doğurmaya Yönelik Olması 109 2. Uluslararası Hukuk Kişisi Olma 110 3. Uluslararası Hukuk Kurallarına Tabi Olma 112 B. Andlaşmalar Hukukunda Terim Sorunu 113 IV. ANDLAŞMALARIN SINIFLANDIRILMASI 115 A. Uygulama Alanı Bakımından Sınıflandırma 115 B. Modern/Çağdaş Sınıflandırma 116 1. Sözlü Andlaşmalar – Yazılı Andlaşmalar 116 2. İki Taraflı Andlaşmalar – Çok Taraflı Andlaşmalar 117 3. Hukuk Kuralı Koyan Andlaşmalar – Akit Andlaşmalar 117 4. Doğrudan Etki Doğuran Andlaşmalar – Doğrudan Etki Doğurmayan Andlaşmalar 118 V. ANDLAŞMALARIN YAPILIŞI 121 A. Andlaşma Metninin Oluşturulması 122 B. Andlaşma Metninin Kabulü 124 C. Andlaşma Metninin Resmileştirilmesi 125 D. Andlaşma Metninin Bağlayıcılık Kazanması 127 1. İmza 127 2. Andlaşmayı Teşkil Eden Belgelerin Teatisi (Değiş–Tokuşu) 128 3. Onaylama 128 4. Kabul ve Tasvip 130 5. Katılma 130 E. Çekinceler 130 1. Genel Olarak Çekince Kavramı 130 2. Soykırım Sözleşmesi'ne Çekinceler Davası (Reservations Case) 133 3. 1969 Tarihli Viyana Andlaşmalar Hukuku Sistemi 134 F. Andlaşmaların Yürürlüğe Girmesi 136 G. Andlaşmaların Tescili ve Yayınlanması 137 VI. ANDLAŞMALARIN UYGULANMASI 138 A. Ahde Vefa (Pacta Sunt Servanda) İlkesi 138 B. Geriye Yürümezlik İlkesi 140 C. Mülkilik İlkesi 140 D. Andlaşmaların Ardıllığı ve Çatışması 141 E. Andlaşmalar ve Üçüncü Devletler 141 VII. ANDLAŞMALARIN TADİLİ VE DEĞİŞTİRİLMESİ 143 VIII. ANDLAŞMALARIN YORUMLANMASI 144 A. Genel Yorum Kuralları 145 1. İyi Niyet İlkesi 145 2. Terimlerin Olağan Anlamına Uygun Yorumlama 146 B. Tamamlayıcı Yorum Kuralları/Araçları 146 C. İki veya Daha Fazla Dilde Akdedilen Andlaşmalar 148 IX. ANDLAŞMALARIN GEÇERLİLİĞİ 148 A. İç Hukuk Düzenlemelerine Aykırılık 149 B. Hata 151 C. Hile ve Temsilcinin Ayartılması 152 D. Tehdit (Zorlama, Baskı) 152 E. Jus Cogens (Emredici, Buyruk) Kurallar 154 F. Andlaşmanın Geçersizliğini İleri Sürme Usulü ve Geçersizliğin Sonuçları 154 X. ANDLAŞMALARIN SONA ERMESİ, ANDLAŞMA HÜKÜMLERİNİN ASKIYA ALINMASI 155 A. Andlaşmanın Rıza ile Sona Ermesi 155 B. Andlaşmanın Ağır İhlali 156 C. Sonraki İmkansızlık 158 D. Andlaşmanın Yapıldığı Şartlarda Köklü Değişiklikler Olması 159 E. Diplomatik veya Konsolosluk İlişkilerinin Kesilmesi 161 F. Andlaşmanın Sona Ermesi veya Andlaşma Hükümlerinin Askıya Alınmasının Hukuki Sonuçları 161 XI. ANDLAŞMALARA DEVLETLERİN ARDIL OLMASI (HALEFİYET) 161 XII. SONUÇ 162 Tartışma Soruları 164 Dördüncü Bölüm ULUSLARARASI HUKUK – ULUSAL HUKUK I. GİRİŞ 167 II. TEORİDE ULUSLARARASI HUKUK–ULUSAL HUKUK İLİŞKİSİ 168 A. Konu ile İlgili Teorik Yaklaşımlar 168 1. Tekçi (Monist) Görüş 168 2. İkici (Dualist) Görüş 170 B. Teorik Yaklaşımların Uluslararası Uygulamaya Yansıması 171 C. Teorik Yaklaşımlar Açısından Türk Hukuk Sisteminin Değerlendirmesi 172 III. UYGULAMADA ULUSLARARASI HUKUK–ULUSAL HUKUK İLİŞKİSİ 177 A. Uluslararası Yargı Kuruluşları Tarafından Ulusal Hukuk Kurallarının Uygulanması 178 B. Uluslararası Hukuk Kurallarının Ulusal Yargı Organları Tarafından Uygulanması 180 1. Örf–Adet Hukuku ve Türk Hukuku Uygulaması 181 2. Andlaşmalar ve Türk Hukuku Uygulaması 183 a. Türk Hukukunda Andlaşmaların Sınıflandırılması 183 aa. Türkiye Büyük Millet Meclisinin Yetkisine Giren Andlaşmalar 183 bb. Bakanlar Kurulunun Yetkisine Giren Andlaşmalar 185 b. Andlaşmaların Hiyerarşi Bakımından Türk Hukukundaki Yeri 188 c. Türk Mahkeme Kararları 189 d. Diğer Devlet Uygulamalarına Örnekler 190 aa. Andlaşmalar ve Birleşik Krallık Uygulaması 190 bb. Andlaşmalar ve Amerika Birleşik Devletleri Uygulaması 192 IV. SONUÇ 195 Tartışma Soruları 196
