^{Yeni Yerel-Bölgesel Gelişmeler Işığında}Yerel Yönetimler_{Yeni Cumhurbaşkanlığı Sistemine Göre}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskıya Önsöz 5
Birinci Bölüm
ANA KAVRAMLAR VE
KURAMSAL ÇERÇEVE
1. YÖNETİM, KAMU YÖNETİMİ VE YERİNDEN YÖNETİM 17
1.1. Yönetim Kavramı ve Yönetimden Yönetişime Geçiş 17
1.2. Kamu Yönetimi ve Kamu Yönetiminin Anayasal İlkeleri 18
1.2.1. Kamu Yönetiminin Anayasal ilkeleri 20
1.2.1.1. “Merkezden Yönetim” ve “Yetki Genişliği” İlkesi 20
1.2.1.2. “Yerinden Yönetim” İlkesi 22
1.2.1.3. “Kamu Tüzel Kişiliği” İlkesi 24
1.2.1.4. “İdarenin Bütünlüğü” ve “Yasallık” İlkesi 25
1.2.1.5. “Denetim” İlkesi ve “İdari Vesayet Denetimi” 25
1.2.2. Kamu Yönetiminde Öngörülen Yasal (Yeni) İlkeler 27
1.3. Kamu Yönetiminde Merkezden Yönetim ve Yerinden Yönetim Ayırımı 29
1.4. Bölge Yerel Yönetimi ve Bölgesel Kalkınma–Planlama İlişkisi 32
1.5. Yerel ve Bölgesel Kamu Hizmetleri 33
2. YERİNDEN YÖNETİMLERİN UYGULANMA BİÇİMLERİ, ÖZELLİKLERİ VE TARİHİ GELİŞİMİ 35
2.1. Yerinden Yönetimlerin Uygulanma Biçimleri (Türleri) ve Özellikleri 35
2.2. Yerel Yönetimlerin Tarihsel Gelişim Süreci 39
2.2.1. Kent Devletinden Ulus Devlete Yerel Yönetimler 40
2.2.2. Merkezi (Ulus) Devletler Dönemi ve Yerel Yönetimler 42
3. YERELLİK (SUBSIDIARITY), YEREL ÖZERKLİK, YEREL SİYASET VE YEREL YÖNETİM–DEMOKRASİ İLİŞKİSİ 44
3.1. Yerel Yönetim, Yerel Demokrasi ve Sivil Toplum 44
3.2. Yerelde Demokrasi ya da Demokratik Yerel Yönetim 48
3.3. Yerellik (Subsidiarity) İlkesi, Yerel Özerklik ve Yerel Yönetimler 49
3.3.1. Yerellik (Subsidiarity–Subsidiarite) İlkesi ve Ana İşlevleri 49
3.3.2. Yerel Özerklik Kavramı ve Yerel Yönetimler 51
4. AVRUPA YEREL YÖNETİMLER ÖZERLİK ŞARTI VE DİĞER ULUSLARARASI BELGELERDE YEREL YÖNETİMLER 57
4.1. Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı 57
4.2. Yerel Haklar ve Avrupa Kentsel Şartı 62
4.3. Yerel Yönetimlerle İlgili Diğer Uluslararası Belgeler 66
5. YEREL YÖNETİMLERE YÖNELİK YAKLAŞIM VE DEĞERLENDİRMELER 67
5.1. Yerel Yönetimler ve Geleneksel Yaklaşım 68
5.2. Yerel Yönetimler ve Marksist Yaklaşım 70
5.3. Yerel Yönetimler ve Liberal–Neoliberal Yaklaşım 71
5.4. Yerel Yönetimlerin Farklı Açılardan Değerlendirilmesi 75
6. YEREL YÖNETİM UYGULAMALARI VE BAZI ÜLKE ÖRNEKLERİ 80
6.1. Uygulanan Başlıca Yerel Yönetim Sistemleri 80
6.2. Seçilmiş Ülke Örneklerinde Yerel Yönetimler 83
6.2.1. Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD’de) Yerel Yönetimler 83
6.2.1.1. ABD Yerel Yönetimlerinin Hukuksal Altyapısı ve Gelişimi 84
6.2.1.2. ABD Yerel Yönetimlerinin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 85
6.2.1.3. ABD Yerel Yönetimlerinin Mali Yapısı ve Görev Alanları 93
6.2.2. İngiltere’de Yerel Yönetimler 94
6.2.2.1. İngiltere’de Yerel Yönetimlerin Hukuksal Altyapısı ve Gelişimi 95
6.2.2.2. İngiltere Yerel Yönetimlerinin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 96
6.2.2.3. İngiltere’de Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı ve Gelirleri 99
6.2.3. Fransa’da Yerel Yönetimler 100
6.2.3.1. Fransa’da Yerel Yönetimlerin Hukuksal Altyapısı ve Gelişimi 100
6.2.3.2. Fransa’da Yerel Yönetimlerin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 101
6.2.3.3. Fransa’da Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı ve Gelirleri 103
6.2.4. Almanya’da Yerel Yönetimler 103
6.2.4.1. Almanya’da Yerel Yönetimlerin Hukuksal Yapısı ve Gelişimi 104
6.2.4.2. Almanya’da Yerel Yönetimlerin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 105
6.2.4.2. Almanya’da Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı ve Denetimi 109
6.2.5. Finlandiya’da Yerel Yönetimler 110
6.2.5.1. Finlandiya Yerel Yönetimlerinin Hukuksal Yapısı ve Gelişimi 110
6.2.5.2. Finlandiya’da Yerel Yönetimlerin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 111
6.2.5.3. Finlandiya’da Yerel Yönetimlerin Görev ve Yetkileri 112
6.2.5.4. Finlandiya’da Yerel Yönetimlerin Mali Yapısı ve Gelirleri 113
6.2.5.5. Finlandiya’da Yerel Yönetimlerin Personel Yapısı ve Denetimi 113
6.2.6. Brezilya’da Yerel Yönetimler 114
6.2.6.1. Brezilya Yerel Yönetimlerinin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 115
6.2.6.2. Brezilya Yerel Yönetimlerinin Mali Yapısı ve Denetimi 116
6.2.7. Bulgaristan’da Yerel Yönetimler 117
6.2.7.1. Bulgaristan Yerel Yönetimlerinin Hukuksal Altyapısı ve Gelişimi 117
6.2.7.2. Bulgaristan Yerel Yönetimlerinin Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 118
6.2.7.3. Bulgaristan Yerel Yönetimlerinin Mali Kaynakları ve Denetimi 121
6.2.8. Japonya’da Yerel Yönetimler 122
6.2.8.1. Japonya Yerel Yönetimlerinin Hukuksal Altyapısı ve Gelişimi 123
6.2.8.2. Japonya Yerel Yönetimlerinin Türleri, Örgütsel Yapısı ve İşlevleri 123
6.2.8.3. Japonya Yerel Yönetimlerinin Mali Kaynakları ve Denetimi 126
İkinci Bölüm
TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLER
7. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEMDE YEREL YÖNETİMLER 131
7.1. Tanzimat Öncesi Dönemde Kentsel –Yerel Hizmetlerin Durumu 131
7.2. Tanzimat Sonrası Dönem ve Yönetimde İlk Modernleşme Girişimleri 135
7.3. Tanzimatla Başlatılan Yönetimde Reform Süreci ve Âdemimerkeziyet Tartışmaları 138
7.3.1. Âdemi Merkezci (Yerelci) Anlayış ve Önerileri 139
7.3.2. Merkezi Devletçi–Seçkinci Anlayış ve Önerileri 140
7.3.3. Yerel Yönetimlerde Tanzimat’la Başlayan Yasal–Kurumsal Yapılar ve Cumhuriyet Dönemine Yansıyanlar 141
8. CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİMLERİN GENEL GÖRÜNÜMÜ, GELİŞİMİ VE MEVZUAT ALTYAPISI 144
8.1. Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Yerel Yönetimlerin Genel Görünümü, Gelişimi ve Temel Özellikleri 144
8.2. Türk Yerel Yönetimlerinin Mevzuat Alt Yapısı 147
8.2.1. Anayasalarımızda Yerel Yönetimler 148
8.2.1.1. 1876 Anayasası (Kanun–i Esasi) ve Yerel Yönetimler 148
8.2.1.2. 1921 Anayasası’nda Yerel Yönetimler 148
8.2.1.3. 1924 Anayasası ve Yerel Yönetimler 149
8.2.1.4. 1961 Anayasası ve Yerel Yönetimler 150
8.2.1.5. 1982 Anayasası ve Yerel Yönetimler 150
8.2.2. Yerel Yönetimlerle İlgili Yasalar 152
8.2.3. Yerel Yönetim Mevzuatının Diğer Kaynakları 152
9. TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİM UYGULAMASI–I: İL ÖZEL İDARELERİ 153
9.1. İl Özel İdarelerinin Kuruluşu, Gelişimi ve Kurumsal Yapısı 153
9.1.1. İl Özel İdarelerinin Kuruluşu ve Hukuksal Çerçevesi 154
9.1.2. İl Özel İdarelerinin Tarihsel Gelişimi 154
9.2. Son Düzenleme (5302) Öncesi İl Özel İdarelerinin Durumu 157
9.3. Yeni Yasaya (5302) Göre İl Özel İdareleri 158
9.3.1. 5302’ye Göre İl Özel İdaresinin Görev ve Sorumlulukları 159
9.3.2. İl Özel İdaresinin Yetki, İmtiyaz ve Muafiyetleri 160
9.3.3. İl Özel İdaresinin Organları 160
9.3.4. İl Özel İdaresinin Personeli ve Yönetim Örgütü 165
9.3.5. İl Özel İdaresinin Denetimi ve Özerkliği 166
9.3.6. İl Özel İdaresinin Mali Kaynakları ve Bütçesi 167
10. TÜRKİYE’DE YEREL YÖNETİM UYGULAMASI–II: BELEDİYELER 168
10.1. Belediyelerin Kuruluşu, Gelişimi ve Kurumsal Yapısı 168
10.1.1. Belediye Yönetiminin Kuruluşu ve Hukuksal Çerçevesi 169
10.1.2. Türkiye’de Belediyelerin Tarihsel Gelişimi 170
10.1.3. 1580 Sayılı Yasa Dönemi Belediyeciliği 172
10.1.4. Belediye Yönetimlerinin Genel Değerlendirmesi 175
10.2. Yeni Yasaya (5393’e) Göre Türkiye’de Belediyeler 176
10.2.1. 5393’e Göre Belediyelerin Kuruluşu ve Sınırları 176
10.2.2. 5393’e Göre Belediyelerin Görev ve Yükümlülükleri 177
10.2.3. 5393’e Göre Belediyelerin Yetki–İmtiyaz ve Muafiyetleri 178
10.3. 5393’e Göre Belediyelerin Organları ve Oluşumları 179
10.3.1. Belediye Meclisi 179
10.3.2. Belediye Encümeni, Oluşumu ve Görevleri 185
10.3.3. Belediye Başkanı ve Görevleri 186
10.3.4. Belediye Teşkilatı ve Personeli 190
10.4. Belediyelerin Denetimi ve İdari Vesayet 192
10.5. 5393’e Göre Belediyelerin Mali Yapısı ve Bütçesi 193
10.5.1. Belediyenin Gelirleri 193
10.5.2. Belediyenin Giderleri 194
10.5.3. Belediyenin Bütçesi 195
10.5.4. Belediyelerin Borçlanmaları ve İktisadi Girişimleri 195
11. TÜRKİYE’DE ANAKENTLEŞME SÜRECİ VE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ UYGULAMASI 196
11.1. Türkiye’de Kentleşme Süreci ve Kentsel Sorunlar 196
11.2. Anakentleşme Olgusu ve Türkiye’de Anakent Sorunları 200
11.3. Büyükşehir Yönetim Modelleri, Büyükşehir Uygulaması ve Türkiye’deki Gelişimi 202
11.3.1. Büyükşehir Yönetim Modelleri 203
11.3.2. Türkiye’de Büyükşehir Uygulamasına Geçiş Süreci 204
11.4. Türkiye’de İlk Büyükşehir Yasası (3030) ve Genel Özellikleri 205
11.5. Türkiye’de Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesi (5216 Sayılı Yasa ve 6360 Sayılı Yasanın Getirdiği Değişiklikler Kapsamında) 206
11.5.1. Büyükşehir Belediyesinin Kuruluşu ve Sınırları 207
11.5.2. Büyükşehir Belediyesinin Görev ve Yetkileri 207
11.5.3. Büyükşehir Belediyesinin Organları 212
11.5.3.1. Büyükşehir Belediye Meclisi 213
11.5.3.2. Büyükşehir Belediye Encümeni 215
11.5.3.3. Büyükşehir Belediye Başkanı 215
11.5.3.4. Büyükşehir Belediyesi Teşkilatı ve Personeli 217
11.6. Büyükşehir Belediyesinin Mali Yapısı ve Bütçesi 218
11.6.1. Büyükşehir Belediyesinin Gelirleri 218
11.6.2. Büyükşehir Belediyesinin Giderleri 219
11.6.3. Büyükşehir Belediyesinin Bütçesi 220
11.7. Büyükşehirlerde Belediyelerarası Hizmet İlişkileri ve Koordinasyon 221
12. “İL ÖLÇEKLİ” YENİ BÜYÜKŞEHİR (BÜTÜNŞEHİR) YÖNETİMİ UYGULAMASI VE YENİ YERELCİLİK ANLAYIŞI 223
12.1. Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesi Modelinin Ana İlkeleri ve Özellikleri 223
12.2. Yeni (6360) Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesinin Kuruluşu ve Sınırları 225
12.3. Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesinin Görev, Yetki ve İmtiyazları 228
12.4. Yeni Büyükşehirlerde (Bütünşehirlerde) Kurulması Öngörülen Yeni Hizmet Birimleri ve Görevleri 230
12.5. Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesinin Organları 233
12.6. Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Belediyesinin Mali Yapısı ve Personeli 234
12.7. Yeni Büyükşehir (Bütünşehir) Uygulamasına Yöneltilen Eleştiriler 240
13. BİR YEREL YÖNETİM BİRİMİ OLARAK KÖY TÜZEL KİŞİLİĞİ VE MAHALLE YÖNETİMİ 243
13.1. Köy Kavramı ve Köylere İlişkin Hukuki Çerçeve 244
13.2. Köy Yönetimlerinin Kuruluş ve Gelişim Süreci 245
13.3. Köy Tüzel Kişiliğinin Kuruluşu, Organları ve İşlevleri 247
13.3.1. Köyün Kurulması, Sınırlarının Belirlenmesi ve Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi 248
13.3.2. Köyün Görev ve Yetkileri 248
13.4. Köyün Organları ve Personeli 249
13.4.1. Köy Derneği 249
13.4.2. Köy İhtiyar Meclisi 250
13.4.3. Köy Muhtarı 250
13.5. Köy Yönetiminin Mali Yapısı, Gelirleri ve Bütçesi 251
13.6. Köy Yönetimiyle İlgili Genel Değerlendirme 252
13.7. Mahalle Yönetimi ve İşlevleri 252
13.7.1. Mahalle Kavramı, Özellikleri ve Gelişimi 252
13.7.2. Mahallenin Kuruluşu ve Mahalle Yönetiminin Organları 254
13.7.3. Mahalle Yönetiminin Görevleri ve Mali Durumu 255
14. YEREL YÖNETİM BİRLİKLERİ VE İLLER BANKASI 257
14.1. Yerel Yönetim Birlikleri ve İşlevleri 257
14.1.1. Yerel Yönetim Birliği Kavramının Tanımı 257
14.1.2. Yerel Yönetim Birliklerinin Hukuksal Çerçevesi ve Kapsamı 258
14.1.3. Yerel Yönetim Birliklerinin Kuruluşu ve Organları 259
14.1.4. Yerel Yönetim Birliklerinin Gelirleri ve Giderleri 262
14.1.5. Yerel Yönetim Birliklerinin Teşkilatı Yapısı ve Personeli 262
14.2. İller Bankası ve Yerel Yönetimlerle İlişkileri 262
14.2.1. İller Bankasının Amacı, Görevleri ve Faaliyet Konuları 263
14.2.2. İller Bankası’nın Organları 264
14.2.3. İller Bankası’nın Yerel Yönetimlerle İlişkisi 266
14.2.4. İller Bankası ile İlgili Genel Değerlendirme 266
14.3. Türk Yerel Yönetimlerinin Hizmet Sunma Yöntemleri ve Ekonomik Girişimleri 267
14.3.1. Yerel Yönetimler ve Hizmet Sunum Modelleri 268
14.3.2. Yerel Yönetimlerde Özelleştirme Çabaları ve Belediye İktisadi Teşebbüsleri (BİT’ler) 270
Üçüncü Bölüm
ÇAĞDAŞ YEREL YÖNETİM–
YEREL YÖNETİŞİM KAVRAMI VE
YEREL YÖNETİMLERDE YENİ ARAYIŞLAR
15. YÖNETİM ANLAYIŞINDA DEĞİŞİM VE KAMU YÖNETİMİ 277
15.1. Küreselleşmenin Etkileri ve Yönetimde Değişim Tartışmaları 277
15.1.1. Küreselleşme Süreci ve Ulus Devlette Değişim 278
15.1.2. Çoğulcu ve Yerelleşmeci Bir Demokrasiye Doğru 280
15.2. Küreselleşme–Yerelleşme Etkileşimi ve Kamu Yönetimi 282
15.3. Yeni Kamu Yönetimi ve Kamuda İşletmecilik Uygulamaları 285
15.4. Yönetişim Kavramı, Önerileri ve Özellikleri 288
15.5. Yönetişim Uygulamasının Farklı Düzeyleri 290
15.6. Yönetişim Modeli Uygulaması ve Türkiye 291
15.7. Yerel Yönetişim Kavramı ve Uygulama Düzeyleri 293
16. TÜRK YEREL YÖNETİM SİSTEMİNDE YAŞANAN SORUNLAR VE ÇÖZÜME YÖNELİK TARTIŞMALAR 295
16.1. Türk Yönetim Sisteminin Sorunları ve Çözüm Arayışları 295
16.1.1. Türk Kamu Yönetiminin Temel Sorunları ve Yeniden Yapılanmayı Zorunlu Kılan Nedenler 295
16.1.2. Türk Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Girişimleri ve Yeni Arayışlar 298
16.2. Kamu Yönetimi–Yerel Yönetim İlişkilerinin Yeniden Kurgulanmasına Yönelik Adımlar 301
16.2.1. Türk Kamu Yönetimi Sisteminde Merkez–Yerel İlişkilerini Yeniden Düzenleme Çalışmaları 301
16.2.2. Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı ve Son Düzenlemelerin Yerele Etkileri 302
16.3. Türk Yönetim Sistemiyle İlgili Değerlendirmeler 305
17. YEREL YÖNETİMLERDE MODERN YÖNETİM UYGULAMALARI 307
17.1. Toplam Kalite Yönetimi (TKY) ve Yerel Yönetimler 307
17.1.1. TKY Kavramı ve Ana Özellikleri 308
17.1.2. Kamu Yönetimi Alanlarında TKY Uygulaması 309
17.1.3. Yerel Yönetimlerde TKY Uygulaması 311
17.2. Stratejik Yönetim ve Yerel Yönetimler 312
17.2.1. Strateji Kavramı ve Nitelikleri 312
17.2.2. Stratejik Yönetim Süreci ve Stratejik Planlama 314
17.2.3. Stratejik Yönetimin Türk Kamu Yönetiminde Uygulanabilirliği 315
17.2.4. Yerel Yönetimlerde Stratejik Yönetim Uygulaması ve Türkiye 317
17.3. Performans Yönetimi ve Yerel Yönetimler 318
17.3.1. Performans Kavramı ve Gelişimi 319
17.3.2. Performans Yönetimi ve Kamuda Performans Ölçümü 321
17.3.3. Kamuda Performans Yönetimi Uygulamaları ve Yararları 322
17.3.4. Yerel Yönetimlerde Performans Uygulaması ve Türkiye 325
17.4. Kriz Yönetimi ve Yerel Yönetimler 327
17.5. Diğer Yeni Yönetim Teknikleri ve Yerel Yönetimler 329
17.5.1. Proje Yönetimi ve Yerel Yönetimler 329
17.5.2. İnsan Kaynakları Yönetimi ve Yerel Yönetimler 331
Dördüncü Bölüm
YENİ YEREL–BÖLGESEL YÖNETİM ANLAYIŞI,
BÖLGESEL YÖNETİŞİM UYGULAMALARI VE TÜRKİYE
18. YÖNETİŞİM TEMELLİ YENİ BÖLGE YEREL YÖNETİMİ UYGULAMALARI VE TÜRKİYE 337
18.1. Bölge Kavramı ve Gelişimi 338
18.2. Bölge Türleri ve Bölgelerin Belirgin Özellikleri 340
18.3. Bölgesel Kalkınma Kavramı ve Gelişimi 342
18.4. Bölgesel Planlama ve Gelişimi 344
18.5. Bölgeselleşme Kavramı ve Yeni Bölgecilik Anlayışı 346
18.6. AB’nin Yeni Yerelleşme–Bölgeselleşme Politikası 348
18.7. AB Bölgeselleşme Politikasının Türkiye’ye Yansıması 352
18.8. Türkiye’de Bölge Kavramı ve Bölge Yerel Yönetimi 355
18.8.1. Türkiye’nin Bölge Kavramına Bakışı ve Bölge Yerel Yönetimi Uygulamaları 355
18.8.2. Türkiye’de Bölge Yönetişimine Geçiş Sürecinde Yaşananlar 359
19. BÖLGESEL YÖNETİŞİM MODELİ OLARAK BÖLGE KALKINMA AJANSLARI (BKA) UYGULAMASI VE TÜRKİYE 361
19.1. BKA’ların Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 362
19.2. Genel Olarak BKA’ların Amacı, Yapısı ve İşlevleri 365
19.3. Genel Olarak BKA’ların Mali Olanakları ve Denetimi 366
19.4. Türkiye’de Yönetişim Uygulamaları ve BKA’ların Kuruluşu 367
19.4.1. Türkiye’de Kurulan BKA’ların Amacı, Yapısı ve İşlevleri 369
19.4.2. Türkiye’de Kurulan Bölgesel Kalkınma Ajansları 370
19.4.3. Türkiye’de BKA’ların Mali Yapısı ve Denetimi 372
Sonsöz 375
Kaynakça 377
Kavramlar Dizini 409