Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
3. Baskıya Önsöz 7
2. Baskıya Önsöz 9
Önsöz 11
Kısaltmalar 21
GİRİŞ 23
BİRİNCİ BÖLÜM:
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN
TANIMLANMASI, SINIFLANDIRILMASI, ETKİLERİ VE TARİHÇESİ
I. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE 27
1. Kavram 27
2. Tanım 28
3. Tanım ve Terim Sorunu 31
4. Kanaat 33
II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN SINIFLANDIRILMASI 33
1. Genel Olarak Sınıflandırmalar 33
2. Kanaat 37
III. TARİHSEL SÜREÇ İÇERİSİNDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELER 37
1. Haşhaş Bitkisi ve Afyonun Tarihçesi 38
2. Morfinin Tarihçesi 40
3. Eroinin Tarihçesi 42
4. Esrarın Tarihçesi 45
5. Kokainin Tarihçesi 46
IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN KULLANICI ÜZERİNDE BIRAKTIĞI ETKİLER 46
1. Bağımlılık (Substance Dependence) 47
A. Fiziksel Bağımlılık 48
B. Psikolojik Bağımlılık (Ruhi Bağımlılık) 49
2. Alışkanlık (Drug Addiction) 50
3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Düşkünlüğü (Substance Abuse) 51
4. Tolerans (Bağışıklık) 51
5. Yoksunluk (Sendromu) Belirtileri 52
V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN CEZA HUKUKU ALANINA SOKULMASININ NEDENLERİ 52
1. Genel Olarak 52
2. Toplumsal Yaklaşımlar, Değer Yargıları ve Bunların Etkisi 53
3. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanımının Suç ve Suçluluğa Etkileri 54
4. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelerin Bir Kısmının Suç Olmaktan Çıkarılmasına Yönelik Çabalar 57
İKİNCİ BÖLÜM:
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERİN YASAKLANMASI VE KONTROL ALTINA ALINMASINA YÖNELİK KURULAN
ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE SÖZLEŞMELER
I. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER 61
1. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Maddeler Komisyonu 61
2. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 62
3. Uyuşturucu Maddelerin Suiistimali Kontrol Fonu (UNFDAC) 62
4. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Kontrol Programı (UNDCP) 63
5. Avrupa Konseyi ve Pompidou Grubu 63
II. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER 64
1. 1909 Şanghay Afyon Antlaşması 64
2. 1912 La Haye Afyon Mukavelesi 65
3. 1914 La Haye Afyon Konferansı 65
4. 1925 Cenevre Afyon Mukavelesi 66
5. 1931 Cenevre Afyon Mukavelesi 67
6. Zararlı İlaçların Gayrimeşru Ticaretinin Men’i Hakkındaki 1936 Cenevre Mukavelesi 67
7. Sentetik Uyuşturucu Maddeler Hakkında 1948 Paris Protokolü 68
8. 1953 Newyork Afyon Protokolü 70
9. Uyuşturucu Maddelere Dair 1961 Tek Sözleşmesi 70
10. 1971 Psikotropik Maddelere Dair Sözleşme 72
11. Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin Kaçakçılığına Karşı 1988 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 73
III. TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU ANTLAŞMALARIN İÇ HUKUKUMUZDAKİ YERİ 75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
MUKAYESELİ HUKUKTA VE HUKUKUMUZDA
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMALİ VE TİCARETİ SUÇLARI
I. MUKAYESELİ HUKUKTA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMALİ VE TİCARETİ SUÇLARI 79
1. Amerika Birleşik Devletleri 79
2. Japonya 82
3. Rusya 84
4. Kanada 86
5. Yunanistan 87
6. İsveç 89
7. Almanya 91
II. ÜLKEMİZDE UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDELERE İLİŞKİN YAKLAŞIMLAR VE YASAL DÜZENLEMELER 96
1. İslam Hukukuna Göre Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 96
2. Osmanlılarda Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 103
3. Cumhuriyet Dönemi’nde Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddelere Yaklaşım 106
A. Anayasal Düzenlemeler 106
B. Türk Ceza Kanunu Dışındaki Yasal Düzenlemeler 107
a. 984 Sayılı Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanun 107
b. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıha Kanunu 107
c. 5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu 108
d. 2313 Sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun 109
e. 2559 Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu 111
f. 3298 Sayılı Uyuşturucu Maddelerle İlgili Kanun 111
g. 5584 Sayılı Posta Kanunu 113
h. 4208 Sayılı Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun 113
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
TÜRK CEZA KANUNUNDA UYUŞTURUCU VEYA
UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARI (5237 SAYILI TCK M.188)
I. GENEL OLARAK 115
II. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL–İTHAL– İHRAÇ SUÇLARI
(TCK m.188/1, 765 Sayılı TCK m.403/1,2) 116
1. Korunan Hukuki Yarar 117
2. Suçun Maddi Unsuru 117
A. Hareket 118
a. İmal Etme 118
aa. Kavram ve Tanımı 118
bb. İmal Etme Hareketinin Özellikleri 121
cc. İmal Etme ile İlgili Yargıtay Kararları 123
b. İthal Etme 129
aa. Kavram ve Tanım 129
bb. İthal Etme Hareketinin Özellikleri 131
cc. İthal Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları 133
c. İhraç Etme 137
aa. Kavramı ve Tanımı 137
bb. İhraç Etme Hareketinin Özellikleri 138
cc. İhraç Etme’ye İlişkin Yargıtay Kararları 141
B. Suçun Faili ve Mağduru 158
C. Suçun Konusu 163
a. Haşhaş Bitkisi ve Afyon 163
aa. Haşhaş Bitkisi 163
bb. Afyon ve Elde Edilişi 164
cc. Kullanımı ve Etkileri 164
b. Afyon Türevleri 165
aa. Morfin 165
aaa. Morfin ve Elde Edilişi 165
bbb. Kullanımı ve Etkileri 166
bb. Eroin 166
aaa. Eroin ve Elde Edilmesi 166
bbb. Kullanımı ve Etkileri 167
c. Hint Keneviri ve Esrar 169
aa. Hint Keneviri Bitkisi 169
bb. Hint Kenevirinden Elde Edilen Maddeler 169
aaa. Kenevir Reçinesi (Esrar Macunu) 169
bbb. Kenevir Yağı 170
ccc. Esrar ve Elde Edilişi 170
ddd. Bonzai (Sentetik Esrar) 170
eee. Marihuana 172
cc. Kullanımı ve Etkileri 172
d. Koka Bitkisi ve Kokain 173
aa. Genel Olarak Koka Yaprakları ve Formları 173
aaa. Koka Macunu 174
bbb. Kokain, “Crack”, “Free Base” 174
bb. Kokainin Kullanımı 174
cc. Kokainin Etkileri 175
e. Sentetik Yollarla Elde Edilen Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler 176
aa. Depressantlar 176
aaa. Benzodiazepinler 177
bbb. Barbituratlar 178
ccc. Metakalon 178
bb. Halusünojenler (Hayal Gördürücüler) 179
aaa. Lsd 179
bbb. Phencyclidine (Pcp) 180
ccc. Meskalin/Peyote Kaktüs 180
ddd. Psilocybe Mantarlar/Psilocybin 181
cc. Stimulantlar (Uyarıcılar) 181
aaa. Amfetamin Grubu Maddeler 182
bbb. Ecstasy Grubu Maddeler 183
f. Diğer Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddeler 184
aa. Suçun Konusuna İlişkin Yargıtay Kararları 187
3. Suçun Manevi Unsuru 190
A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Bakımından 190
B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Bakımından 193
C. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Fiili Bakımından Manevi Unsur 196
4. Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru 200
5. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 201
A. Teşebbüs 201
a. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmali Hareketi Bakımından 201
b. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İthali Hareketi Bakımından 204
c. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İhraç Hareketi Bakımından 207
aa. İlgili Yargıtay Kararları 212
B. İştirak 215
C. İçtima 216
a. İlgili Yargıtay Kararları 222
III. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE TİCARETİ SUÇLARI
(5237 Sayılı TCK m.188/3, 765 Sayılı TCK m.403/5) 223
1. Genel Olarak 223
2. Korunan Hukuki Yarar 225
3. Suçun Maddi Unsuru 225
A. Hareket 225
a. Satış–Satın Alma–Satışa Arz 225
aa. Kavram ve Tanım 225
bb. Satış Hareketinin Özellikleri 225
cc. Satışa Arz Hareketinin Özellikleri 230
dd. Satın Alma Hareketinin Özellikleri 231
ee. Satma–Satın Alma–Satışa Arz ile İlgili Yargıtay Kararları 232
b. Başkalarına Verme veya Kabul Etme 241
aa. Kavram ve Tanım 241
bb. Başkalarına Verme–Kabul Etme Hareketinin Özellikleri 241
cc. Başkalarına Verme ve Kabul Etme ile İlgili Yargıtay Kararları 243
c. Bulundurma 246
aa. Kavram ve Tanım 246
bb. Bulundurma Hareketinin Özellikleri 246
cc. Bulundurma ile İlgili Yargıtay Kararları 248
d. Sevk Etme ve Nakletme 271
aa. Kavram ve Tanım 271
bb. Sevk ve Nakletme Hareketinin Özellikleri 271
cc. Sevk etme ve Nakletme ile İlgili Yargıtay Kararları 273
e. Depolama 280
aa. İlgili Yargıtay Kararları 281
f. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Tedarikine Aracı Olma 282
aa. İlgili Yargıtay Kararı 283
B. Suçun Faili ve Mağduru 283
C. Suçun Konusu 285
3. Suçun Manevi Unsuru 287
4. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 291
A. Teşebbüs 291
İlgili Yargıtay Kararları 293
B. İştirak 294
İlgili Yargıtay Kararları 296
C. İçtima 305
İlgili Yargıtay Kararları 307
IV. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL–İHRAÇ– İTHAL VE TİCARETİ SUÇLARININ NİTELİKLİ HALLERİ 319
1. Cezayı Ağırlaştırıcı Nedenler 319
A. Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Cinsi (TCK m.188/4) 319
Uyuşturucu veya Uyarıcı Maddenin Cinsi ile İlgili Yargıtay Kararları 321
B. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçlarının Üç veya Daha Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi hali (TCK m.188/5 Birinci Cümle)
(Topluluk Hali, 765 Sayılı TCK m.403/8) 337
C. Suç İşlemek İçin Teşkil Edilmiş Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Suçun İşlenmesi (5237 Sayılı TCK m.188/5) (Teşekkül Hali 765 Sayılı TCK m.403/7) 344
İlgili Yargıtay Kararları 349
D. Teşekkül Oluşturma (765 Sayılı TCK m. 403/10) 388
E. Meslek San’at veya Geçim Vasıtası Haline Getirme (765 Sayılı TCK m. 403/8) 393
Meslek San’at veya Geçim Vasıtası Haline Getirme ile İlgili Yargıtay Kararları 395
F. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Verilen veya Satılan Kişinin Çocuk Olması
(TCK m.188/3) 399
G. Onsekiz Yaşını Bitirmeyen Küçüklerin veya Ceza Ehliyetine Sahip Olmayanların Suçta Kullanılması (TCK m.37/2, 765 Sayılı TCK m.403/6) 407
H. Fiili İşleyenlerin Sağlık Mesleği Mensubu Olması (TCK m.188/8) 408
İ. Suçun İşlendiği Yer ve Araç (5237 Sayılı TCK m.188/4–b, 765 Sayılı TCK m. 406/2) 410
İlgili Yargıtay Kararları 415
J. Fiilin Memuriyet Vazife ve Nüfuzunu Suiistimal Suretiyle İşlenmesi
(TCK m. 266, 765 Sayılı TCK m.406/2) 418
K. Neticenin Ağırlığı (765 Sayılı TCK m. 407) 419
2. Cezayı Ortadan Kaldıran veya Hafifleten Neden Olarak Etkin Pişmanlık 422
A. Cezayı Ortadan Kaldıran Neden Olarak Etkin Pişmanlık
(TCK m. 192/1, 765 Sayılı TCK m. 405/1) 422
B. Cezayı Hafifletici Neden olarak Etkin Pişmanlık
(TCK m. 192/3, 765 Sayılı TCK m. 405/2) 424
a. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım (TCK m. 192/3, 765 Sayılı TCK m. 405/2) 424
b. Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım (TCK m.192/3, 765 Sayılı TCK m.405/2) 427
c. Suçun Ortaya Çıkmasına Yardım; Fail veya Diğer Suç Ortaklarının Yakalanmasına Yardım ile İlgili Yargıtay Kararları 428
V. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARINDA KUSURLULUĞU ETKİLEYEN NEDEN OLARAK ZORUNLULUK HALİ 468
VI. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇLARINDA YAPTIRIM 471
1. Yaptırımlar 471
A. Cezalar 471
a. 5237 Sayılı TCK’ya Göre Cezalar 471
b. 765 Sayılı TCK’ya Göre Cezalar 473
B. Güvenlik Tedbirleri 475
a. Memuriyetten Men veya Meslek ve Sanatın İcrasının Tadili 475
b. Müsadere 476
2. Ağırlaştırıcı ve Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi 478
A. Ağırlaştırıcı Nedenlerin Cezaya Etkisi 478
a. 5237 Sayılı TCK’ya Göre 478
b. 765 Sayılı TCK’ya Göre 479
B. Hafifletici Nedenlerin Cezaya Etkisi 480
C. Uyuşturucu veya Uyarcı Madde İmal ve Ticareti Suçlarında Yaptırımın Belirlenmesine İlişkin Yargıtay Kararları 480
3. Yabancı Ülkede Hükmolunan Cezanın Etkisi 501
İlgili Yargıtay Kararları 502
4. Tekerrür 508
Tekerrür ile İlgili Yargıtay Kararları 510
5. 765 Sayılı TCK ile 5237 Sayılı TCK Hükümlerinden Lehe Kanun’un Belirlenmesi ve İlgili Yargıtay Kararları 513
VII. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA 560
1. Görev 560
a. 5237 Sayılı TCK’da Yer Alan Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları Bakımından Görevli Mahkeme 560
b. 765 Sayılı TCK’da Yer Alan Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları Bakımından Görevli Mahkeme 561
2. Yetki 562
3. Yargılama Usulü 563
Yargılama Usulü ve İspata İlişkin Yargıtay Kararları 565
Sonuç 587
Kaynakça 595
Kavramlar Dizini 603