Vergi Hukuku

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİ HUKUKUNA GENEL BAKIŞ
1.1. Kamu Harcamalarının Finansmanında Vergilerin Rolü 29
1.2. Vergi Kavramı ve Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi 30
1.3. Hukuk Devleti ve Vergi 32
1.4. Vergi Hukukunun Tanımı ve Kapsamı 34
1.5. Vergi Hukukunun Hukuk Sistemi İçindeki Yeri 34
1.6. Vergi Hukukunun Diğer Hukuk Dalları İle İlişkileri 36
1.6.1. Vergi Hukukunun Kamu Hukuku Dalları İle İlişkileri 36
1.6.2. Vergi Hukukunun Özel Hukuk Dalları İle İlişkileri 37
1.7. Vergi Hukukunun Bölümleri 38
1.7.1. Maddi - Şekli Vergi Hukuku Ayrımı 38
1.7.2. Genel - Özel Vergi Hukuku Ayrımı 38
1.7.3. Genel Vergi Hukukunun Alt Dalları 39
İKİNCİ BÖLÜM
VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
2.1. Vergi Hukukunun Kaynaklarına Genel Bakış 41
2.2. Vergi Hukukunun Kaynakları ve 2017 Yılı Anayasa Değişiklikleri 41
2.3. Vergi Hukukunun Kaynaklarının Sınıflandırılması 44
2.3.1. Kaynakların Üretildiği Organa Göre Sınıflandırılması 44
2.3.2. Bağlayıcı Kaynak - Yardımcı Kaynak Sınıflandırılması 44
2.3.3. Güncel Kaynak - Eski Kaynak Sınıflandırılması 45
2.4. Vergi Hukukunun Güncel Kaynakları 45
2.4.1. Anayasa 45
2.4.2. Kanun 49
2.4.3. Uluslararası Antlaşmalar 51
2.4.4. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 51
2.4.4.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Hakkında Genel Bilgi 51
2.4.4.2. Vergi Hukuku Yönünden Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 53
2.4.5. Cumhurbaşkanı Kararları 55
2.4.6. Yönetmelik 58
2.4.7. Anayasa Mahkemesi Kararları 60
2.4.8. İçtihadı Birleştirme Kararları 61
2.4.9. Genel Tebliğler 62
2.4.10. İç Genelgeler 64
2.4.11. Özelge (Mukteza) ve Sirküler 65

2.4.12. Örf ve Adet 67
2.4.13. Diğer Yargı Kararları 67
2.4.14. Doktrin 67
2.5. Vergi Hukukunun Eski Kaynakları 67
2.5.1. Kanun Hükmünde Kararnameler 68
2.5.2. Bakanlar Kurulu Kararları 70
2.5.3. Tüzük 71
2.6. Normlar Hiyerarşisi ve Yargı Denetimi 72
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ KANUNLARININ UYGULANMASI VE YORUMLANMASI
3.1. Vergi Kanunlarının Uygulanması Kavramı 75
3.2. Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulama Alanı 75
3.2.1. Vergi Kanunlarının Yürürlüğe Girişi ve Yürürlükten Kalkışı 75
3.2.2. Vergi Kanunlarının Geçmişe Yürütülememesi 77
3.3. Vergi Kanunlarının Yer Bakımından Uygulama Alanı 78
3.3.1. Mülkilik ve Şahsilik İlkeleri 78
3.3.2. Hukuki ve Ekonomik Anlamda Çifte Vergilendirme 80
3.3.3. Türk Vergi Kanunlarındaki Düzenlemeler 81
3.3.3.1. Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Bakımından 81
3.3.3.2. Harcama Vergileri Bakımından. 82
3.3.3.3. Servet Vergileri Bakımından 83
3.4. Vergi Kanunlarının Yorumlanması 83
3.4.1. Yorum Kavramı, Yorum Türleri ve Yöntemleri 83
3.4.2. Vergi Hukukunda Yorumun Özellikleri 86
3.5. Vergi Kanunlarının Yorumunda Ekonomik Yaklaşım İlkesi 88
3.5.1. Ekonomik Yaklaşım İlkesi Konusunda Genel Bilgi 88
3.5.2. Peçeleme Sözleşmeleri 89
3.5.3. Peçeleme Sözleşmelerinde İspat Yükü 92
3.6. Vergi Hukukunda Kıyas Yasağı 92
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU
4.1. Vergi Hukuku İlişkisi, Vergi Ödevi ve Vergi Borcu Kavramları 95
4.2. Vergi Mükellefi (Yükümlü) 96
4.2.1. Mükellef Kavramı. 96
4.2.2. Yasaklanmış Faaliyetler ve Vergi Mükellefiyeti 99
4.2.3. Özel Sözleşmelerin Mükellefiyet ve Sorumluluğa Etkisi 100
4.3. Vergi Hukukunda Ehliyet ve Temsil 104
4.3.1. Vergi Hukukunda Ehliyet 104
4.3.2. Vergi Hukukunda Temsil 105
4.4. Vergi Sorumlusu 108
4.4.1. Sorumluluk ve Vergi Sorumlusu Kavramları 108
4.4.2. Vergi Sorumlularının Ödev ve Yetkileri 109

4.5. Başlıca Vergi Sorumluluğu Örnekleri 112
4.5.1. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 112
4.5.1.1. Vergi Aslı Bakımından Sorumluluk 113
4.5.1.2. Vergi Cezaları Bakımından Sorumluluk 113
4.5.1.3. Sorumluluğun Şartları 114
4.5.1.4. Anonim Şirketlerde Murahhas Üyelerin Bulunması 116
4.5.1.5. İstifanın Tescil Ettirilmemiş Olması 117
4.5.1.6. A.Ş. ve Ltd. Şti. Ortaklarının Sorumluluğu 118
4.5.2. Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 119
4.5.3. Mirasçıların Sorumluluğu 120
4.5.4. Meslek Mensuplarının Sorumluluğu 121
4.5.5. Kefillerin Sorumluluğu 122
4.5.6. Karnesiz Hizmet Erbabı Çalıştıranların Sorumluluğu 123
4.5.7. Tasfiye Memurlarının Sorumluluğu 123
4.5.8. Kurumları Devralanların Sorumluluğu 124
4.5.9. Katma Değer Vergisinde Sorumluluk 124
4.5.10. Özel Tüketim Vergisinde Sorumluluk 124
4.5.11. Damga Vergisinde Sorumluluk. 125
4.5.12. Motorlu Taşıtlar Vergisinde Sorumluluk 125
4.5.13. Harçlarda Sorumluluk 126
4.5.14. İlan ve Reklam Vergisinde Sorumluluk 126
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ İDARESİ, MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ VE DENETİM
5.1. Vergi İdaresi 127
5.1.1. Vergi İdaresinin Genel Görünümü 127
5.1.2. Hazine ve Maliye Bakanlığı 128
5.1.3. Gelir İdaresi Başkanlığı 130
5.1.4. Takdir Komisyonları 131
5.2. Vergi Mükelleflerinin Ödevleri 133
5.2.1. Bildirme Ödevi 134
5.2.2. Defter Tutma Ödevi 134
5.2.2.1. Defter Tutmak Zorunda Olanlar 134
5.2.2.2. Tüccar Sınıfları 135
5.2.2.3. Birinci Sınıf Tüccarlar 135
5.2.2.4. İkinci Sınıf Tüccarlar 136
5.2.2.5. Tüccar Sınıfları Arasında Değişiklikler 137
5.2.2.6. Birinci Sınıftan İkinci Sınıfa İniş 137
5.2.2.7. İkinci Sınıftan Birinci Sınıfa Çıkış 137
5.2.2.8. Sınıf Değiştirme Konusunda Değerlendirme 137
5.2.2.9. Tutulması Zorunlu Defterler 138
5.2.3. Kayıt Düzenine Uyma Ödevi 140
5.2.3.1. Kayıtların Şekli ve Yanlış Kayıtların Düzeltilmesi 140
5.2.3.2. Kayıt Zamanı 141
5.2.4. Defterleri Onaylatma (Tasdik) Ödevi 141
5.2.4.1. Tasdiki Zorunlu Defterler 141

5.2.4.2. Tasdik Makamı ve Zamanı 142
5.2.5. Belge Düzenine Uyma Ödevi 143
5.2.5.1. Önemli Belgeler 143
5.2.5.2. Belgelenmesi Gerekmeyen Kayıtlar 145
5.2.6. Saklama ve İbraz Ödevi 146
5.2.7. Beyanname Verme Ödevi 146
5.2.8. Vergi Usul Kanununda Düzenlenen Diğer Bazı Ödevler 147
5.2.9. Defter - Beyan Sistemi 148
5.2.9.1. Genel Bilgi 148
5.2.9.2. Sistemi Kullanmak Zorunda Olanlar 149
5.2.9.3. Sisteme Başvuru ve Giriş Yetkisi 149
5.2.9.4. Sistemin İşleyişi, Kayıtlar ve Defterler 150
5.2.9.5. Defterlerin Tasdiki, Saklanması ve İbrazı 151
5.2.9.6. Sistemden Çıkış 153
5.2.9.7. Sorumluluk ve Ceza Uygulaması 153
5.3. Vergi İdaresinin Mükellefleri Denetlemesi 155
5.3.1. Genel Bilgi 155
5.3.2. Denetleme Yöntemleri 155
5.3.2.1. Bilgi Toplama. 155
5.3.2.2. Yoklama 156
5.3.2.3. İnceleme 158
5.3.2.4. Arama 162
5.3.3. Denetimlerin Muhtemel Sonuçları 163
ALTINCI BÖLÜM
VERGİLENDİRME İŞLEMLERİ
6.1. Vergilendirme Sürecine Genel Bakış 165
6.2. Vergiyi Doğuran Olay 167
6.3. Vergilendirme Sürecinin Teknik Aşamaları 168
6.4. Tarh 169
6.4.1. Tarh İşleminin Tanımı ve Unsurları 169
6.4.2. Tarh İşlemi İçin Gereken Unsurlar 170
6.4.3. Tarh İşleminin Türleri 173
6.4.3.1. Beyana Dayalı Tarh 174
6.4.3.2. İkmalen Tarh 176
6.4.3.3. Re’sen Tarh 177
6.4.3.4. İdarece Vergi Tarhı 181
6.5. Tebliğ 182
6.5.1. Tebliğ Kavramı ve İlgili Mevzuat 182
6.5.2. Tarh İşleminin Türü ve Konusu Bakımından Tebliğin Mahiyeti 183
6.5.3. Tebliğ Edilmesi Gereken Belgeler 184
6.5.4. Tebliğin Genel Çerçevesi ve Tebliğ Yapılacak Kişilere İlişkin Kurallar 184
6.5.5. Tebliğ Yöntemleri 186
6.5.5.1. Posta Yoluyla Tebliğ 186
6.5.5.2. İlan Yoluyla Tebliğ 188
6.5.5.3. Memur Aracılığı İle Tebliğ 190

6.5.5.4. Daire veya Komisyonda Tebliğ 190
6.5.5.5. Elektronik Ortamda Tebliğ 190
6.5.6. Tebliğ İşlemlerinde Hatalar ve Sonuçları 192
6.6. Tahakkuk 193
6.6.1. Tahakkuk Kavramı ve Hukuki Niteliği 193
6.6.2. Tahakkukun Sonucu 195
6.6.3. Vergi Borcunun Tahakkuku ve Kesinleşmesi Kavramları 196
6.6.4. Vergi Borcunun Tahakkuk Ettiği ve Kesinleştiği An 196
6.6.4.1. Tahakkuk ve Kesinleşmenin Birlikte Gerçekleşmesi 197
6.6.4.2. Tahakkuk ve Kesinleşmenin Ayrı Ayrı Gerçekleşmesi. 198
6.7. Tahsil 200
6.8. Vergilendirme İşlemlerinde Süre 201
6.8.1. Hukukta Süre Kavramı ve Önemi 201
6.8.2. Süre Türleri 201
6.8.3. Sürelerin Hesaplanması 203
6.8.4. Süreleri Uzatan Haller 205
6.8.4.1. Ölüm 205
6.8.4.2. Mücbir Sebep 206
6.8.4.3. Zor Durum 208
6.8.4.4. Resmi Tatil. 208
6.8.4.5. Adli Tatil 209
6.8.4.6. Mali Tatil 209
6.8.4.7. Diğer Sebepler 210
6.9. Değerleme ve Amortisman 211
6.9.1. Değerleme ve Amortisman Kavramlarına Genel Bakış 211
6.9.2. Değerleme 211
6.9.2.1. Değerleme Ölçüleri 211
6.9.2.2. İktisadi İşletmelere Dâhil Kıymetlerin Değerlenmesi 213
6.9.2.3. Servetlerin Değerlenmesi 215
6.9.2.4. Enflasyon Düzeltmesi ve Yeniden Değerleme Oranı 216
6.9.3. Amortisman 217
6.9.3.1. Mevcutlarda Amortisman 217
6.9.3.2. Alacaklarda ve Sermayede Amortisman 219
6.9.3.3. Amortisman Uygulamasına İlişkin Özel Durumlar 220
YEDİNCİ BÖLÜM
VERGİ BORCUNUN SONA ERMESİ
7.1. Vergi Borcunu Sona Erdiren Sebeplere Genel Bakış 223
7.2. Ödeme 223
7.2.1. Ödeme Yeri 224
7.2.2. Ödeme Zamanı 224
7.2.3. Özel Ödeme Zamanları 225
7.2.3.1. Vergi İdaresinin Tek Taraflı Tarh İşlemlerinde 225
7.2.3.2. Ülkeyi Terk ve Ölüm Durumunda 225
7.2.3.3. Dava Konusu Yapılan Vergilerde 226

7.2.3.4. Gecikme Faizi Uygulaması 226
7.2.3.5. Düzeltme İşlemlerinde İade Faizi Uygulaması 227
7.2.4. Ödeme Yapmamanın Sonuçları 227
7.3. Zamanaşımı 228
7.3.1. Tahakkuk Zamanaşımı 229
7.3.2. Tahsil Zamanaşımı 230
7.3.3. Düzeltme Zamanaşımı 231
7.3.4. Ceza Zamanaşımı 232
7.4. Düzeltme 232
7.4.1. Hesap Hataları 233
7.4.2. Vergilendirme Hataları 234
7.4.3. Hataların Ortaya Çıkarılması 235
7.4.4. Düzeltme Talebinin Yapılması, İncelenmesi ve Gerçekleştirilmesi 235
7.4.5. Re’sen (Kendiliğinden) Düzeltme 236
7.4.6. Şikâyet Yoluyla Başvuru 237
7.4.7. Şikayet Yoluyla Davada Hukuki Uyuşmazlık - Vergi Hatası Ayrımı 238
7.5. Takas 240
7.6. Terkin 241
7.6.1. Terkin Kavramı Hakkında Genel Bilgi 241
7.6.2. Tahakkuktan Vazgeçme 242
7.6.3. Tahsil İmkânsızlığı Sebebiyle Terkin 242
7.7. Yargı Kararları 242
7.8. Uzlaşma 242
7.8.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 243
7.8.1.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Kapsamı 243
7.8.1.2. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Komisyonları 244
7.8.1.3. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmanın Talep Edilebileceği Süre 244
7.8.1.4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşmaya Başvuru ve Görüşme 244
7.8.1.5. Uzlaşmanın Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği 246
7.8.1.6. Ödeme Zamanı 246
7.8.2. (Tarhiyat Sonrası) Uzlaşma 246
7.8.2.1. Uzlaşmanın Kapsamı 246
7.8.2.2. Uzlaşma Komisyonlarının Teşkili ve Yetkileri 247
7.8.2.3. Uzlaşmanın Talep Edilebileceği Süre 248
7.8.2.4. Uzlaşmaya Başvuru ve Uzlaşma Görüşmesi 248
7.8.2.5. Uzlaşmanın Kesinliği ve Dava Konusu Edilemeyeceği 249
7.8.2.6. Ödeme Zamanı 249
7.8.2.7. Uzlaşma ve Vergi Mahkemesinde Dava Açma 250
7.9. Af 250
7.10. Kanun Yolundan Vazgeçme 250
7.11. Tecil Kavramı ve Sonuçları 251
7.11.1. Tecil Kavramı Hakkında Genel Bilgi 251
7.11.2. Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Borçlarının Tecili 252

SEKİZİNCİ BÖLÜM
VERGİ ALACAĞININ KORUNMASI VE ZORLA TAHSİLİ
8.1. 6183 Sayılı Kanun ve Kamu Alacağı Kavramı 255
8.2. Vergi Alacağını Koruyan Önlemler 256
8.2.1. Teminat veya Kefil İstenmesi 256
8.2.2. İhtiyati Haciz 257
8.2.2.1. İhtiyati Haciz Sebepleri 257
8.2.2.2. İhtiyati Hacze İtiraz 258
8.2.2.3. İhtiyati Haczin Kaldırılması 259
8.2.3. İhtiyati Tahakkuk 259
8.2.3.1. İhtiyati Tahakkuk Sebepleri 260
8.2.3.2. İhtiyati Tahakkuk Uygulanan Vergiler 260
8.2.3.3. İhtiyati Tahakkukun Sonuçları 261
8.2.3.4. İhtiyati Tahakkukun Düzeltilmesi 261
8.2.3.5. İhtiyati Tahakkuka İtiraz 261
8.2.4. Kamu Alacaklarında Rüçhan (Öncelik) Hakkı 262
8.2.5. Kamu Alacağını Kesip Ödemek Zorunda Olanların Sorumluluğu 262
8.2.6. Kamu Alacağını Kesmeden Ödeme Yapanlara Para Cezası Verilmesi 262
8.2.7. Takas 263
8.2.8. İptal Davaları ve Bazı İşlemlerin Hükümsüz Sayılması 263
8.2.8.1. Hükümsüz Sayılan İşlemler 264
8.2.8.2. Hükümsüz Sayılan İşlemlerde Zamanaşımı 265
8.2.8.3. İptal Davasının Sonuçları 265
8.2.9. Diğer Önlemler 265
8.3. Gecikme Zammı ve Gecikme Faizi 265
8.3.1. Gecikme Zammı 266
8.3.2. Gecikme Faizi 268
8.4. Vergi Alacağının Zorla Tahsili 270
8.4.1. Zorla Tahsil İşlemlerinin Genel Görünümü 270
8.4.2. Teminatın Paraya Çevrilmesi ya da Kefilin Takibi 270
8.4.3. Ödeme Emri ve Ödeme Emrine Karşı Dava. 271
8.4.3.1. Ödeme Emri Konusunda Genel Bilgi 271
8.4.3.2. Ödeme Emrine Karşı Dava Açılması 272
8.4.4. Haciz Yoluyla Takip 273
8.4.4.1. Haczedilemeyecek veya Kısmen Haczedilebilecek Mallar 274
8.4.4.2. Haczin Sonuçları 275
8.4.4.3. Hacizli Malların Paraya Çevrilmesi 275
8.4.4.4. Borçlunun Aciz Hali ve Sonuçları 276
8.4.5. İflas Yoluyla Takip 276
DOKUZUNCU BÖLÜM
VERGİ KABAHAT, SUÇ VE CEZALARI
9.1. Vergi Kabahati ve Vergi Suçu Kavramları 277
9.1.1. Genel Olarak Suç, Kabahat ve Ceza Kavramları 277
9.1.2. Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi. 278
9.1.3. Vergi Kanunlarına Aykırı Davranışlara Genel Bakış 279

9.1.4. Vergi Kabahatleri ve Suçlarının Karşılaştırılması 279
9.2. Vergi Kabahatleri ve Cezaları. 280
9.2.1. Vergi Cezasının Kesilmesi ve Ceza Verme Yetkisi 280
9.2.2. Vergi Ziyaı Kabahati 281
9.2.2.1 Vergi Ziyaı Kabahati ve Cezası 281
9.2.2.2. Üç Kat Vergi Ziyaı Cezası Uygulanması Konusunda Sorunlar. 283
9.2.2.3. Danıştay’ın Vergi Ziyaı Kabahatine Yaklaşımı 286
9.2.3. Usulsüzlük 290
9.2.3.1. Birinci Derece (Genel) Usulsüzlükler 290
9.2.3.2. İkinci Derece (Genel) Usulsüzlükler 291
9.2.3.3. Usulsüzlükler İçin Öngörülen Cezalar 292
9.2.3.4. Danıştay’ın Usulsüzlük Kabahatine Yaklaşımı 292
9.2.4. Özel Usulsüzlükler 294
9.2.4.1. Özel Usulsüzlük Oluşturan Haller ve Cezaları 295
9.2.4.2. Damga Vergisine İlişkin Özel Usulsüzlük Cezası 297
9.2.4.3. Bilgi Vermekten Çekinmeye İlişkin Özel Usulsüzlük Cezası 298
9.2.4.4. Danıştay’ın Özel Usulsüzlüklere Yaklaşımı 299
9.3. Vergi Suçları ve Cezaları 301
9.3.1. Kaçakçılık 301
9.3.1.1. On Sekiz Ay - Üç Yıl Arası Hapis Cezası Gerektiren Eylemler 301
9.3.1.2. Üç Yıl - Beş Yıl Arası Hapis Cezası Gerektiren Eylemler 302
9.3.1.3. İki Yıl - Beş Yıl Arası Hapis Cezası Gerektiren Eylemler 303
9.3.1.4. Kaçakçılık Suçu - Vergi Kaybı İlişkisi 303
9.3.1.5. Kaçakçılık Suçunda Kast Unsuru 304
9.3.1.6. Pişmanlık Uygulaması ile Kaçakçılık Cezası İlişkisi 305
9.3.1.7. Vergi Ziyaı Cezası ile Kaçakçılık Cezası İlişkisi 306
9.3.1.8. Kaçakçılık Suçuna İştirak Edenlerin Durumu 306
9.3.1.9. Kaçakçılık Suçlarının Cezalandırılma Yöntemi 306
9.3.2. Vergi Mahremiyetinin İhlali 307
9.3.3. Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma 308
9.4. Vergi Kabahat, Suç ve Cezalarına İlişkin Ortak Kurallar 308
9.4.1. Tekerrür (Tekrarlanma) 308
9.4.2. İştirak (Katılma) 308
9.4.3. İçtima (Birleşme) 309
9.4.3.1. Tek Fiil İle Birden Fazla Suç İşlenmesi 310
9.4.3.2. Fiil Ayrılığı 311
9.4.3.3. Suçlarda Birleşme 311
9.5. Vergi Suçluluğunu Ortadan Kaldıran (Ceza Kesilmesine Engel Olan) Sebepler. 311
9.5.1. Pişmanlık 311
9.5.2. Mücbir Sebep 312
9.5.3. Yanılma 313
9.6. Vergi Cezalarını Sona Erdiren ya da Azaltan Sebepler 313
9.6.1. Ödeme 313
9.6.2. Ölüm 314
9.6.3. Zamanaşımı 314
9.6.4. Yargı Kararı 315

9.6.5. Terkin 315
9.6.6. Af 316
9.6.7. Düzeltme 316
9.6.8. Uzlaşma 316
9.6.9. Ceza İndirimi 316
9.6.10. Kanun Yolundan Vazgeçme 317
ONUNCU BÖLÜM
VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
10.1. Vergi Uyuşmazlığı Kavramı 319
10.1.1. Vergi Uyuşmazlıklarını Doğuran Sebepler. 319
10.1.2. Vergi Uyuşmazlıklarının Türleri 321
10.1.2.1. Vergi Hukuku Kurallarına İlişkin Uyuşmazlıklar 321
10.1.2.2. Bireysel İşlemlerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 322
10.2. Vergi Hukuku Kurallarına İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi 323
10.2.1. Vergi Kanunlarının Anayasaya Aykırılığı İddiası ve Çözümü 323
10.2.2. Düzenleyici İşlemlerin Kanuna Aykırılığı İddiası ve Çözümü 325
10.3. Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarında Çözüm Yöntemlerine Genel Bakış 327
10.4. Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarında İdari Çözüm Yöntemleri 329
10.4.1. Uzlaşma 329
10.4.2. Düzeltme 330
10.4.3. Ceza İndirimi 332
10.4.4. İzaha Davet: Yeni Bir Yardımcı Yöntem 333
10.4.5. Kanun Yolundan Vazgeçme: Geç İdari Çözüm Yöntemi 334
10.5. Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarında Yargı Yoluyla Çözüm Yöntemi 336
10.6. Türkiye’de Vergi Yargısının Yapısı ve Gelişimi 337
10.7. Vergi Yargısında Görevli Yargı Organları 338
10.7.1. Vergi Mahkemeleri 338
10.7.2. Bölge İdare Mahkemeleri 340
10.7.3. Danıştay 341
10.8. İlk Derece Yargılaması 342
10.8.1. Vergi Mahkemesinde Dava Açmaya Yetkili Olanlar 343
10.8.2. Vergi Davasının Konusu 343
10.8.3. Vergi Uyuşmazlıklarında Yetkili Mahkeme 343
10.8.4. Vergi Davasının Açılması ve Görülmesi 344
10.8.5. Vergi Yargısında Yargılama Usulü ve Duruşma 345
10.8.6. Vergi Davasının Sonuçlandırılması 346
10.8.7. Vergi Davalarında Yürütmeyi Durdurma. 346
10.8.8. Vergi Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 347
10.8.9. Kararların Açıklanması ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 348
10.8.10. Vergi Davaları Arasında Bağlantı ve Davaların Birleştirilmesi 348
10.9. Kanun Yolları Hakkında Genel Bilgi. 354
10.10. İstinaf 355
10.10.1. Bölge İdare Mahkemesinin Verebileceği Kararlar 355
10.10.2. Bölge İdare Mahkemesi Kararlarında Temyiz Sınırı 356

10.11. Temyiz 356
10.11.1. Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar 357
10.11.2. Temyizde Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlemler 357
10.12. Kanun Yararına Temyiz 358
10.13. Yargılamanın Yenilenmesi 358
10.14. Vergi Uyuşmazlıklarında Çözüm Yöntemlerinin Alternatif Değeri 359
10.15. Vergi Yargılamasında İspat ve Delil 363
10.15.1. İspat, Delil, Karine ve İspat Yükü Kavramları 363
10.15.2. Vergi Hukuku Bakımından İspat ve Delil 365
ON BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRK VERGİ SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ
11.1. Vergi Sistemi Kavramı ve Vergilerin Sınıflandırılması 367
11.2. Türk Vergi Sistemini Oluşturan Başlıca Vergiler 368
11.3. Türk Vergi Sisteminin Gelişimi 369
11.4. Güncel Türk Vergi Sistemine İlişkin Genel Değerlendirme 371
ON İKİNCİ BÖLÜM
GELİR VERGİSİ I: KONU, MÜKELLEF VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
12.1. Gelir Vergisi Hakkında Genel Bilgi 373
12.2. Gelir Vergisinin Konusu 374
12.2.1. Gelir Vergisi Kanunundaki Gelir Tanımı 374
12.2.2. Teorik Açıdan Gelir Kavramı 375
12.2.2.1. Kaynak Teorisi 375
12.2.2.2. Safi Artış Teorisi 377
12.2.2.3. Gelir Vergisi Kanununda Benimsenen Teori 378
12.2.3. Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelirin Özellikleri 381
12.2.3.1. Gelirin Kişisel Olması 381
12.2.3.2. Gelirin Yıllık Olması 381
12.2.3.2.1. Hesap Dönemi Kavramı ve Türleri 382
12.2.3.2.2. Yıllık Olma İlkesinin İstisnaları 382
12.2.3.3. Gelirin Genel (Toplam) Olması 383
12.2.3.3.1. Üniter Sistem 383
12.2.3.3.2. Sedüler Sistem 383
12.2.3.3.3. Birleşik Sistem 384
12.2.3.4. Gelirin Safi Olması 384
12.2.3.5. Gelirin Gerçek Olması 384
12.2.3.5.1. Gerçek Usulün Gelir Unsurları Bakımından
İstisnaları 385
12.2.3.5.2. Gerçek Usulün Gider Unsurları Bakımından
İstisnaları 385
12.3. Gelir Vergisinin Mükellefi 386
12.3.1. Tam Mükellefler 386
12.3.1.1. Türkiye’de Yerleşme Ölçütü 387
12.3.1.2. Türk Vatandaşlığı Ölçütü 388

12.3.2. Dar Mükellefler 388
12.3.3. Tam - Dar Mükellef Ayrımının Sonuçları 389
12.3.3.1. Tam - Dar Mükellef Ayrımının Temel Sonucu 390
12.3.3.2. Vergi Kolaylıkları Bakımından Farklar 390
12.3.3.3. Beyan Yükümlülüğü Bakımından Farklar 390
12.4. Gelir Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 391
ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GELİR VERGİSİ II: TİCARİ VE ZİRAİ KAZANÇLAR
13.1. Ticari Kazançlar 393
13.1.1. Ticari Kazancın Tanımı ve Özellikleri 393
13.1.2. Ticari Kazanç Yönünden Mükellef Katmanları 395
13.1.3. Bilanço Usulüne Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 396
13.1.4. İşletme Hesabı Usulüne Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 398
13.1.5. Basit Usule Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 399
13.1.5.1. Basit Usule Tabi Olanlar 399
13.1.5.2. Basit Usule Tabi Olmanın Şartları 400
13.1.5.2.1. Genel Şartlar 400
13.1.5.2.2. Özel Şartlar 401
13.1.5.2.3. Ortaklık Durumunda Basit Usule Tabi Olmanın Şartları 401
13.1.5.3. Basit Usulden Yararlanamayacak Olanlar 402
13.1.5.4. Basit Usulün Dışına Çıkma 402
13.1.5.5. Basit Usulde Kazancın Hesaplanma Yöntemi 403
13.1.6. Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilebilecek Giderler 404
13.1.6.1. Gider Kaydının Temel Şartları 405
13.1.6.2. Gider Kaydı İçin “Ödenmiş Olma” Şartı Bulunup Bulunmadığı 405
13.1.6.3. Giderlerin Yasak Faaliyetlerle İlgili Olması ve Çalınan Mal Bedelleri 406
13.1.7. Gelir Vergisi Kanununda Belirtilen İndirilebilecek Giderler 406
13.1.7.1. Genel Giderler 406
13.1.7.1.1. Genel Gider Kavramı. 406
13.1.7.1.2. Genel Giderlerin Belgelenmesi Zorunluluğu 407
13.1.7.1.3. Belgelenmesi Gerekmeyen Genel Giderler 408
13.1.7.2. İaşe, İbate, Tedavi, İlaç ve Demirbaş Giyim Eşyası Giderleri 409
13.1.7.3. Çalışanlar Adına Ödenen Sigorta Primleri ve Emekli Aidatları. 409
13.1.7.4. İşle İlgili Bazı Zarar, Ziyan ve Tazminatlar 409
13.1.7.5. İşle İlgili Seyahat ve Konaklama Giderleri. 410
13.1.7.6. İşte Kullanılan Taşıtların Giderleri 410
13.1.7.7. Ayni Vergi, Resim ve Harçlar 411
13.1.7.8. Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Göre Ayrılan Amortismanlar 412
13.1.7.9. İşveren Sendikası Aidatları 413
13.1.7.10. Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen Katkı Payları 413
13.1.7.11. Gıda Bankacılığı Bağışları. 414
13.1.7.12. İşbaşı Eğitimi Harcamaları 414
13.1.8. Diğer Kanunlarda Belirtilen İndirilebilecek Giderler 414

13.1.9. Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilemeyecek Giderler 415
13.1.10. Gelir Vergisi Kanununda Belirtilen İndirilemeyecek Giderler 415
13.1.10.1. Teşebbüs Sahibinin Kendisi, Eşi ve Küçük Çocuklarına
Yapılan Bazı Ödemeler 415
13.1.10.2. Emsallere Uygunluk İlkesine Aykırı İşlemler Nedeniyle İşletmeAleyhine Oluşan Farklar 416
13.1.10.3. Her Türlü Para Cezaları ve Vergi Cezaları ile Teşebbüs
Sahibinin Suçlarından Doğan Tazminatlar 417
13.1.10.4. Her Türlü Alkol ve Alkollü İçkiler ile Tütün ve Tütün
Mamullerine Ait İlan ve Reklâm Giderleri 419
13.1.10.5. Bazı Taşıtların Gider ve Amortismanları 419
13.1.10.6. Finansman Gideri Kısıtlamasına Tabi Bazı Giderler 420
13.1.10.7. Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlardan Doğan Tazminatlar 420
13.1.11. Diğer Kanunlarda Belirtilen İndirilemeyecek Giderler 420
13.1.12. Ticari Kazancın Hesaplanmasında Özel Durumlar 422
13.1.12.1. Birden Fazla Yıl Süren İnşaat ve Onarım İşleri 422
13.1.12.1.1. Birden Fazla Yıl Süren İnşaat ve Onarım
İşlerinin Niteliği 422
13.1.12.1.2. Birden Fazla Yıl Süren İnşaat ve Onarım
İşlerinde İşin Bitimi 422
13.1.12.1.3. Ortak Gider ve Amortismanların Dağıtılması 423
13.1.12.2. Dar Mükelleflerin Ulaştırma İşleri 423
13.1.13. Ticari Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar 424
13.1.13.1. Esnaf Muaflığı 424
13.1.13.2. Gelir Vergisi Kanununda Düzenlenen İstisnalar 427
13.1.13.2.1. Dar Mükellefler İçin İhracat İstisnası. 427
13.1.13.2.2. PTT Acenteliği İstisnası 427
13.1.13.2.3. Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Eğitim ve
Öğretim İşletmelerinde Kazanç İstisnası 427
13.1.13.2.4. Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası 427
13.1.13.2.5. Dar Mükellefler İçin Sergi Panayır İstisnası 428
13.1.13.3. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Bazı İstisnalar 428
13.1.13.3.1. Serbest Bölgeler Kanunu 428
13.1.13.3.2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu 429
13.1.13.3.3. 4490 Sayılı Kanun 429
13.1.14. Ticari Kazançlarda Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 429
13.2. Zirai Kazançlar 430
13.2.1. Zirai Kazancın Tanımı ve Özellikleri 430
13.2.1.1. Zirai Faaliyet Kavramı 430
13.2.1.2. Ürünlerin İşlenmesi 431
13.2.1.3. Ürünlerin Dükkân ya da Mağaza Açılarak Satılması 431
13.2.1.4. Zirai Faaliyetle Uğraşan Şahıs Şirketleri 431
13.2.1.5. Yarıcılık Faaliyeti 431
13.2.1.6. Zirai İşletme, Çiftçi ve Ürün Kavramları 431
13.2.2. Zirai Kazançların Vergilendirilmesi 432
13.2.2.1. Çiftçilerin Tabi Olacağı Vergilendirme Yönteminin
Belirlenmesi 432

13.2.2.2. İşletme Büyüklüğü Ölçülerinin Hesaplanmasında
Özel Durumlar 433
13.2.3. Tevkifat (Vergi Kesintisi) Yöntemi 434
13.2.3.1. Zirai Kazançlarda Vergi Kesintisi Oranları 434
13.2.3.2. Tevkifat (Vergi Kesintisi) Yönteminin Dışına Çıkma 435
13.2.4. Gerçek Usul 435
13.2.4.1. Zirai Kazancın Gerçek Usule Göre Hesaplanması 436
13.2.4.2. Gerçek Usulde Hasılat Kavramı 436
13.2.4.3. Gerçek Usulde İndirilecek ve İndirilemeyecek Giderler 437
13.2.4.3.1. Zirai Kazançlarda İndirilecek Giderler 437
13.2.4.3.2. Zirai Kazançlarda İndirilemeyecek Giderler 438
13.2.5. Zirai Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar 439
ON DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GELİR VERGİSİ III: ÜCRETLER VE SERBEST MESLEK KAZANÇLARI
14.1. Ücret Kazançları 441
14.1.1. Ücret Kazancının Özellikleri 441
14.1.1.1. İşverene Tabi Olma ve İşyerine Bağlılık 441
14.1.1.2. Hizmet Karşılığında Yapılan Ödeme 441
14.1.1.3. Ücretin Farklı Adlar Altında ve Şekillerde Ödenebilmesi 442
14.1.2. Ücret Kabul Edilen Ödemeler 442
14.1.3. Ücret Kazancının Vergilendirilmesi 443
14.1.3.1. Ücret Kazancının Vergi Kesintisi Yöntemiyle Vergilendirilmesi 443
14.1.3.1.1. Gayrisafi Ücretten Yapılacak İndirimler 444
14.1.3.1.2. Engellilik İndirimi 445
14.1.3.1.3. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) 445
14.1.3.2. Ücret Kazancının Beyanname Üzerinden Vergilendirilmesi 446
14.1.3.3. Diğer Ücretlilerin Vergilendirilmesi 447
14.1.4. Ücret Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar 448
14.1.4.1. Diplomat Muaflığı ve Ücret İstisnası 448
14.1.4.2. Ücretlerde Müteferrik (Dağınık) İstisnalar 448
14.1.4.3. Gider Karşılıklarında İstisnalar 451
14.1.4.4. Tazminat ve Yardımlarda İstisnalar 451
14.1.4.5. Vatan Hizmetleri Yardımlarında İstisnalar 453
14.1.4.6. Teçhizat ve Tayın Bedellerinde İstisnalar 453
14.1.4.7. Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde İstisnalar 453
14.1.4.8. Teşvik İkramiye ve Mükâfatlarında İstisnalar 454
14.1.4.9. Yurt Dışına Hizmet Veren İşletmelerde Ücret İndirimi 454
14.2. Serbest Meslek Kazançları 456
14.2.1. Serbest Meslek Kazancının Özellikleri 456
14.2.1.1. Sermayeden Çok Uzmanlaşmış Emeğe Dayanma 456
14.2.1.2. Ticari Nitelik Taşımama 456
14.2.1.3. Kişisel Sorumluluk Altında Kendi Nam ve Hesabına Çalışma 457
14.2.1.4. Mutat Meslek Halinde Yapma 457
14.2.2. Doğrudan Serbest Meslek Kazancı Sayılan Gelirler 457
14.2.3. Serbest Meslek Erbabı Sayılanlar 458

14.2.4. Serbest Meslek Kazançlarının Vergilendirilmesi 459
14.2.4.1. Serbest Meslek Kazancının Hesaplanması 459
14.2.4.2. Serbest Meslek Kazançlarında Hasılat Kavramı 460
14.2.4.3. Serbest Meslek Kazançlarında İndirilecek ve İndirilemeyecek Giderler 460
14.2.4.4. Serbest Meslek Kazançlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 462
14.2.5. Serbest Meslek Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar 463
14.2.5.1. Telif Kazançları İstisnası 463
14.2.5.1.1. Gelir Vergisi Açısından Telif Kazançlarının Genel Durumu 463
14.2.5.1.2. Telif Kazançları İstisnasının Kapsamı ve Uygulanması 463
14.2.5.2. Ebe, Sünnetçi, Sağlık Memuru, Arzuhalci, Rehber Muaflığı 464
14.2.5.3. Sergi ve Panayır İstisnası 465
14.2.5.4. Teşvik Ödülü İstisnası 465
ON BEŞİNCİ BÖLÜM
GELİR VERGİSİ IV: GAYRİMENKUL VE MENKUL SERMAYE İRATLARI, DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR
15.1. Gayrimenkul Sermaye İratları 467
15.1.1. Gelir Vergisi Bakımından Gayrimenkul ve Menkul Kavramları 467
15.1.2. Gayrimenkul Sermaye İradı Kavramı ve Özellikleri 468
15.1.3. Gayrimenkul Sermaye İradını Oluşturan Gelirler 468
15.1.3.1. Arazi, Bina, Diğer Taşınmazlar ile Bunların Mütemmim
Cüz ve Teferruatı 468
15.1.3.2. Voli Mahalleri ve Dalyanlar 469
15.1.3.3. Gayrimenkullerin Bağımsız Olarak Kiralanan Bazı Unsurları 469
15.1.3.4. Gayrimenkul Olarak Tescil Edilen Haklar. 470
15.1.3.5. Patent, Marka, Teknik Bilgi vb. Sınai Mülkiyet Hakları 470
15.1.3.6. Telif Hakları 470
15.1.3.7. Gemi ve Gemi Payları, Motorlu Yükleme ve Boşaltma Araçları . 470
15.1.3.8. Motorlu Nakil ve Çekme Araçları ile Her Türlü Motorlu Araç 471
15.1.4. Gayrimenkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 471
15.1.4.1. Kazancın Hesaplanması, Hasılat ve Elde Etme 471
15.1.4.2. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Giderler 472
15.1.4.2.1. Gerçek Gider Usulü 472
15.1.4.2.2. Götürü Gider Usulü 473
15.1.4.3. Emsal Kira Bedeli Uygulaması 474
15.1.4.3.1. Emsal Kira Bedelinin Hesaplanması 474
15.1.4.3.2. Emsal Kira Bedeli Esasının Uygulanmayacağı Durumlar 475
15.1.4.4. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj)
Uygulaması 475
15.1.5. Gayrimenkul Sermaye İratlarında Konut Kira Geliri İstisnası 476
15.2. Menkul Sermaye İratları 478
15.2.1. Menkul Sermaye İradının Tanımı ve Özellikleri 478

15.2.2. Mutlak Olarak Menkul Sermaye İradı Sayılan Gelirler 479
15.2.2.1. Hisse Senetlerinin Kâr Payları. 479
15.2.2.2. İştirak Hisselerinden Doğan Kazançlar 479
15.2.2.3. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Verilen Kâr Payları 480
15.2.2.4. Dar Mükellef Kurumların Kurum Kazancının Bir Kısmı 480
15.2.2.5. Tahvil ve Hazine Bonosu Faizleri vb. 480
15.2.2.6. Alacak Faizleri 480
15.2.2.7. Mevduat Faizleri 481
15.2.2.8. Vadesi Gelmemiş Kuponların Satış Gelirleri 481
15.2.2.9. Tahakkuk Etmemiş Kâr Paylarının Devrinden Sağlanan
Gelirler 481
15.2.2.10. İskonto Bedelleri 482
15.2.2.11. Faizsiz Kredi, Özel Finans Kurumlarının Ödemeleri vb. 482
15.2.2.12. Repo Gelirleri 482
15.2.2.13. Emeklilik ve Sigorta Şirketlerinin vb. Bazı Ödemeleri 482
15.2.2.14. Bireysel Emeklilik Sisteminden Ayrılanlara Ödemeler 483
15.2.2.15. Diğer Menkul Sermaye Piyasası Araçlarının Gelirleri 483
15.2.3. Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Gelirler 483
15.2.4. Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 484
15.2.5. Menkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması. 484
15.2.6. Menkul Sermaye İratlarında Vergi Dışı Durumlar 486
15.2.6.1. Hisse Senedi Kâr Payı İstisnası 486
15.2.6.2. Bireysel Sigortalar ve Bireysel Emeklilik Sistemi ile İlgili
Bazı Ödemeler 486
15.3. Diğer Kazanç ve İratlar 487
15.3.1. Diğer Kazanç ve İrat Kavramı 487
15.3.2. Değer Artışı Kazançlarının Kapsamı ve İstisna Hükümleri 488
15.3.3. Vergilendirilmeyecek Değer Artışı Kazançları 491
15.3.4. Değer Artışı Kazancının Hesaplanması 492
15.3.5. Arızi Kazançların Kapsamı ve İstisna Hükümleri 493
15.3.6. Arızi Kazançların Hesaplanması 495
ON ALTINCI BÖLÜM
GELİR VERGİSİ V: BEYAN, TARH VE ÖDEME
16.1. Gelir Vergisinin Beyanı 497
16.1.1. Gelir Vergisinde Beyan İlkesi ve Beyanname Türleri 497
16.1.2. Yıllık Beyanname 497
16.1.2.1. Yıllık Beyanname ile Ödenecek Verginin Belirlenmesi 497
16.1.2.2. Yıllık Beyannamede Gelirlerin Toplanması 498
16.1.2.3. Yıllık Beyannamede Beyanı Zorunlu Gelir Unsurları 498
16.1.2.4. Yıllık Beyannamede Toplama Yapılmayan Durumlar 499
16.1.2.4.1. Tam Mükelleflerde Toplama Yapılmayan
Durumlar 499
16.1.2.4.2. Dar Mükelleflerde Toplama Yapılmayan
Durumlar 501
16.1.2.5. Yıllık Beyannamede Gelirden Yapılacak İndirimler 501

16.1.2.5.1. Zararlar 502
16.1.2.5.2. Özel Sigorta Primleri 502
16.1.2.5.3. Eğitim ve Sağlık Harcamaları 503
16.1.2.5.4. Sosyal Güvenlik Kurumu Primleri 503
16.1.2.5.5. Engellilik İndirimi 503
16.1.2.5.6. Bağış ve Yardımlar 503
16.1.2.5.7. Sponsorluk Harcamaları 505
16.1.2.5.8. Diğer İndirimler 505
16.1.2.6. Yıllık Beyannamede Gelir Vergisinin Hesaplanması 506
16.1.2.7. Hesaplanan Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve
Ödenecek Vergi 507
16.1.2.7.1. Geçici Vergi 507
16.1.2.7.2. Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 507
16.1.2.7.3. Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergiler 507
16.1.2.7.4. Diğer Ücretlilerin Ödediği Vergiler 508
16.1.2.8. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 508
16.1.2.9. Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer 508
16.2. Gelir Vergisinin Tarhı 509
16.3. Gelir Vergisinin Ödenmesi 509
16.4. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 510
16.5. Muhtasar Beyanname 512
16.5.1. Vergi Kesintisi (Tevkifat/Stopaj) Yöntemi 512
16.5.2. Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar 512
16.5.3. Vergi Kesintisinde Uyulacak İlkeler 512
16.5.4. Vergi Kesintisine Konu Olan Ödemeler ve Oranlar 513
16.5.5. Muhtasar Beyannamenin Verilmesi ve Kesintilerin Ödenmesi 513
16.6. Münferit Beyanname 514
16.6.1. Münferit Beyannamede Beyan Yeri 514
16.6.2. Münferit Beyannamenin Verilme Zamanı ve Ödeme 515
16.7. Gelir Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması 515
16.7.1. Geçici Vergiye Tabi Olanlar 516
16.7.2. Geçici Vergide Kazancın Belirlenmesi ve Verginin Oranı 516
16.7.3. Geçici Verginin Beyanı ve Ödenmesi 516
ON YEDİNCİ BÖLÜM
KURUMLAR VERGİSİ
17.1. Kurumlar Vergisi Hakkında Genel Bilgi 519
17.2. Kurumlar Vergisinin Konusu 520
17.3. Kurumlar Vergisinin Mükellefleri 520
17.3.1. Sermaye Şirketleri 521
17.3.2. Kooperatifler 522
17.3.3. İktisadi Kamu Kuruluşları 522
17.3.4. Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 523
17.3.5. İş Ortaklıkları 523
17.4. Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Türleri 524
17.4.1. Tam Mükellefiyet 524

17.4.2. Dar Mükellefiyet 524
17.4.3. Kanuni Merkez ve İş Merkezi Kavramları 525
17.5. Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 525
17.6. Kurumlar Vergisi Matrahının Belirlenmesi 526
17.6.1. Kurum Kazancının Belirlenmesinde Özellikli Durumlar 526
17.6.2. Kurum Kazancının Bilanço ya da İşletme Hesabı Usulüne Göre Belirlenmesi. 527
17.6.3. Kurum Kazancının Belirlenmesinde İşlem Aşamaları 528
17.7. İndirilecek Giderler 529
17.7.1. Gelir Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler 529
17.7.2. Kurumlar Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler 529
17.7.2.1. Menkul Kıymet İhraç Giderleri 529
17.7.2.2. Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri 530
17.7.2.3. Genel Kurul Toplantıları İçin Yapılan Giderler ile Birleşme,
Devir, Bölünme, Fesih ve Tasfiye Giderleri 530
17.7.2.4. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde
Komandite Ortağın Kâr Payı 530
17.7.2.5. Katılım Bankalarınca Katılma Hesabı Karşılığında Ödenen
Kâr Payları 530
17.7.2.6. Sigorta ve Reasürans Şirketlerince Ayrılan Teknik Karşılıklar 530
17.7.3. Diğer Kanunlarda Düzenlenen İndirilecek Giderler 531
17.8. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 531
17.8.1. Gelir Vergisi Kanununa Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 531
17.8.2. Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 532
17.8.2.1. Öz Sermaye Üzerinden Ödenen veya Hesaplanan Faizler 532
17.8.2.2. Örtülü Sermaye Üzerinden Ödenen veya Hesaplanan Faiz,
Kur Farkları ve Benzeri Giderler 532
17.8.2.2.1. Örtülü Sermaye Kavramı 532
17.8.2.2.2. Örtülü Sermayenin Şartları 533
17.8.2.2.3. Örtülü Sermaye Sayılmayan Borçlanmalar 534
17.8.2.2.4. Örtülü Sermaye Sayılmanın Sonucu 535
17.8.2.3. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Olarak Dağıtılan Kazançlar 535
17.8.2.3.1. İlişkili Kişi Kavramı 536
17.8.2.3.2. Emsallere Uygunluk İlkesi 536
17.8.2.3.3. Emsallere Uygun Fiyat veya Bedelin Tespitinde Uygulanacak Yöntemler. 536
17.8.2.3.4. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Sayılmanın Sonucu 537
17.8.2.4. Yedek Akçeler 538
17.8.2.5. Hesaplanan Kurumlar Vergisi ile Her Türlü Para Cezaları ile
Vergi Cezaları ve Gecikme Zamları 538
17.8.2.6. Menkul Kıymetlerin İtibari Değerlerinin Altında İhracından
Doğan Zararlar 538
17.8.2.7. Bazı Taşıtlara İlişkin Giderler ve Amortismanlar 538
17.8.2.8. Suçtan Doğan Tazminat Giderleri 538
17.8.2.9. Basın Yoluyla İşlenen Fiillerden Dolayı Ödenen Tazminatlar. 539
17.8.2.10. Bazı Ürünlere Ait İlan ve Reklam Giderleri 539

17.8.3. Diğer Kanunlara Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 539
17.9. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancının Genel Kurum Kazancına Eklenmesi 540
17.9.1. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kavramı 540
17.9.2. Yurt Dışı İştirakten Sağlanan Kazancın Türkiye’de Vergilendirilmesine
İlişkin Şartlar 540
17.9.3. Türkiye’de Kurumlar Vergisi Matrahına Dahil Edilecek Kontrol Edilen
Yabancı Kurum Kazancı 541
17.10. Kurumlar Vergisinde Muafiyet ve İstisnalar 542
17.10.1. Muafiyetler 542
17.10.2. İstisnalar 545
17.10.2.1. (Yurtiçi) İştirak Kazançları İstisnası 545
17.10.2.2. Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası 546
17.10.2.3. Yurt Dışı İştirak Hisselerinin Elden Çıkarılmasına İlişkin İstisna 546
17.10.2.4. Emisyon Primi Kazancı İstisnası 547
17.10.2.5. Türkiye’de Kurulu Fonlar ile Yatırım Ortaklıklarının
Kazançlarına İlişkin İstisna 547
17.10.2.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri,
İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası 548
17.10.2.7. Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine veya TMSF’ye Borçlu Durumda Olan Kurumlar ile Bankalara
Tanınan İstisna 549
17.10.2.8. Yurt Dışı Şube Kazançları İstisnası 549
17.10.2.9. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarda İstisna 549
17.10.2.10. Eğitim Tesisleri, Özel Kreş ve Gündüz Bakımevleri ile Rehabilitasyon Merkezlerine İlişkin İstisna 550
17.10.2.11. Risturn İstisnası 551
17.10.2.12. Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerine İlişkin İstisna 551
17.10.2.13. Kira Sertifikası İhracına İlişkin İstisna 552
17.10.2.14. Yabancı Fon Kazançlarına İlişkin İstisna 553
17.10.2.15. Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna 554
17.10.2.16. Diğer Bazı Kanunlarda Yer Alan İstisnalar 555
17.11. Kurumlar Vergisinde Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi İşlemleri 556
17.11.1. Tasfiye 556
17.11.1.1. Tasfiye Dönemi Kavramı 556
17.11.1.2. Tasfiye Kârı ve Hesaplanması 557
17.11.1.3. Tasfiyenin Zararla Kapanması 557
17.11.1.4. Tasfiye Beyannamesinin Verileceği Zaman 557
17.11.1.5. Tasfiye İşlemlerinde Verginin Ödenmesi 558
17.11.2. Birleşme 558
17.11.3. Devir 559
17.11.4. Bölünme ve Hisse Değişimi 560
17.12. Kurumlar Vergisinin Beyanı, Tarhı ve Ödenmesi 561
17.12.1. Kurumlar Vergisinin Beyanı 561
17.12.1.1. Kurumlar Vergisinde Beyan İlkesi ve Beyanname Türleri 561
17.12.1.2. Yıllık Beyanname 562
17.12.1.3. Yıllık Beyannamede Yapılacak İndirimler 563

17.12.1.3.1. Zararlar 563
17.12.1.3.2. Bağış ve Yardımlar 564
17.12.1.3.3. Sponsorluk Harcamaları 565
17.12.1.3.4. Diğer İndirimler 565
17.12.1.4. Kurumlar Vergisinin Oranı 566
17.12.1.5. Hesaplanan Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve Ödenecek Vergi 567 17.12.1.5.1. Geçici Vergi 567
17.12.1.5.2. Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler 567
17.12.1.5.3. Yabancı Ülkelerde Ödenen Vergiler 568
17.12.1.6. Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 568
17.12.1.7. Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer 569
17.12.2. Kurumlar Vergisinin Tarhı 569
17.12.3. Kurumlar Vergisinin Ödenmesi 569
17.12.4. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 570
17.12.5. Muhtasar Beyanname 570
17.12.5.1. Tam Mükelleflerde Kesinti Uygulaması 570
17.12.5.2. Dar Mükelleflerde Kesinti Uygulaması 571
17.12.5.3. Muhtasar Beyannamenin Verilmesi ve Kesintilerin Ödenmesi 572
17.12.6. Özel Beyanname 572
17.12.7. Kurumlar Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması 574
17.12.8. Şirketler ve Şirket Ortaklarının Gelirlerinin Vergilendirilmesi 575
17.12.8.1. Adi Şirketler 575
17.12.8.2. Kollektif Şirketler 576
17.12.8.3. Adi Komandit Şirketler 576
17.12.8.4. Anonim Şirketler 576
17.12.8.5. Limited Şirketler 576
17.12.8.6. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler 576
ON SEKİZİNCİ BÖLÜM
KATMA DEĞER VERGİSİ VE ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ
18.1. Katma Değer Vergisi 577
18.1.1. Katma Değer Vergisi Hakkında Genel Bilgi. 577
18.1.2. Katma Değer Vergisinin Konusu 579
18.1.2.1. Ticari, Sınai, Zirai Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler 579
18.1.2.2. İthalat İşlemleri 579
18.1.2.3. Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler 580
18.1.2.4. Teslim, Teslim Sayılan Haller, Hizmet ve Hizmet Sayılan
Haller Kavramları 581
18.1.3. Katma Değer Vergisinin Mükellefleri 582
18.1.4. Katma Değer Vergisinde Sorumluluk 583
18.1.4.1. Katma Değer Vergisinde Sorumluluğunun Genel Çerçevesi 583
18.1.4.2. KDV’de Tevkifat Uygulamasının İşleyişi ve Kapsamı 584
18.1.4.3. Tam Tevkifat Uygulaması 585
18.1.4.4. Kısmi Tevkifat Uygulaması 586
18.1.5. Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 587

18.1.6. Katma Değer Vergisinde Matrah, Oran, İndirim ve Vergilendirme Usulü 588
18.1.6.1. Katma Değer Vergisi Matrahı 588
18.1.6.1.1. Matrah Şekilleri 588
18.1.6.1.2. Matraha Dahil Olan Unsurlar 590
18.1.6.1.3. Matraha Dahil Olmayan Unsurlar 590
18.1.6.1.4. Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti 591
18.1.6.2. Katma Değer Vergisi Oranı 591
18.1.6.3. Katma Değer Vergisinde İndirim 592
18.1.6.3.1. İndirim Mekanizmasının Genel Çerçevesi 592
18.1.6.3.2. İndirilemeyecek KDV 593
18.1.6.3.3. KDV’den İstisna Edilmiş İşlemlerde İndirim 594
18.1.6.3.4. Matrah ve İndirim Miktarlarının Değişmesi 595
18.1.6.4. Katma Değer Vergisinde Vergilendirme Usulü 595
18.1.6.4.1. Gerçek Usul 595
18.1.6.4.2. Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulü 596
18.1.7. Katma Değer Vergisinde İstisnalar 597
18.1.7.1. İhracat İstisnası 597
18.1.7.2. Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal
Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna 600
18.1.7.3. Taşımacılık İstisnası 602
18.1.7.4. Diplomatik İstisnalar 602
18.1.7.5. İthalat İstisnası 603
18.1.7.6. Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar 603
18.1.7.7. Geçici Maddelerde Yer Alan İstisnalar 605
18.1.7.8. İstisnadan Vazgeçme 605
18.1.8. Katma Değer Vergisinde Beyan, Tarh ve Ödeme 606
18.1.8.1. Katma Değer Vergisinin Beyanı 606
18.1.8.2. Katma Değer Vergisinin Tarhı 607
18.1.8.3. Katma Değer Vergisinin Ödenmesi 608
18.1.9. Katma Değer Vergisine İlişkin Bazı Usul Hükümleri 608
18.2. Özel Tüketim Vergisi. 609
18.2.1. Özel Tüketim Vergisi Hakkında Genel Bilgi 609
18.2.2. Özel Tüketim Vergisinin Konusu 610
18.2.2.1. (I) Sayılı Liste 611
18.2.2.2. (II) Sayılı Liste 611
18.2.2.3. (III) Sayılı Liste 612
18.2.2.4. (IV) Sayılı Liste 612
18.2.3. Özel Tüketim Vergisinin Mükellefleri ve Sorumluluk 612
18.2.4. Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 613
18.2.5. Özel Tüketim Vergisinde Vergileme Ölçüleri, Matrah ve Oran 614
18.2.5.1. Vergileme Ölçüleri ve Matrah 614
18.2.5.2. Özel Tüketim Vergisinin Oranı veya Tutarı 615
18.2.6. Özel Tüketim Vergisinde İstisnalar 616
18.2.6.1. İhracat İstisnası 616
18.2.6.2. Diplomatik İstisna 617
18.2.6.3. Malul veya Engellilerin Taşıt Alımlarında İstisna 618

18.2.7. Özel Tüketim Vergisinde Beyan, Tarh ve Ödeme 619
18.2.7.1. Tarhın Muhatabı, Yeri ve Zamanı 619
18.2.7.2. Vergilendirme Dönemi, Beyan ve Ödeme Süreleri 619
ON DOKUZUNCU BÖLÜM
HARCAMALARDAN ALINAN DİĞER VERGİLER
19.1. Damga Vergisi 621
19.1.1. Verginin Konusu 621
19.1.2. Verginin Mükellefi 623
19.1.3. Vergiyi Doğuran Olay 623
19.1.4. Vergileme Ölçüleri, Oran ve Tutar 624
19.1.5. İstisnalar 624
19.1.6. Verginin Ödenme Şekilleri ve Ödeme Zamanı 625
19.1.7. Vergi Güvenlik Önlemleri 626
19.2. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 627
19.2.1. Verginin Konusu, Vergiyi Doğuran Olay ve Mükellefler 628
19.2.2. Verginin Matrahı ve Oranı 629
19.2.3. İstisnalar 630
19.2.4. Verginin Beyanı ve Ödenmesi 631
19.3. Özel İletişim Vergisi 631
19.4. Şans Oyunları Vergisi 632
19.5. Dijital Hizmet Vergisi 633
19.6. Konaklama Vergisi 636
19.7. Değerli Kağıtlar 637
19.8. Harçlar 638
YİRMİNCİ BÖLÜM
SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
20.1. Veraset ve İntikal Vergisi 639
20.1.1. Verginin Konusu 640
20.1.2. Verginin Mükellefi 641
20.1.3. Vergiyi Doğuran Olay 642
20.1.4. Verginin Matrahı, Beyan ve Tarh İşlemleri 642
20.1.5. Vergi Oranı 645
20.1.6. Muaflık ve İstisnalar 646
20.1.7. Verginin Ödenmesi 647
20.1.8. Vergi Güvenlik Önlemleri 647
20.2. Motorlu Taşıtlar Vergisi 648
20.2.1. Verginin Konusu 648
20.2.2. Verginin Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 649
20.2.3. Vergileme Ölçüleri ve Vergi Tarifeleri 649
20.2.4. İstisnalar 651
20.2.5. Verginin Tahakkuku ve Ödenmesi 652
20.2.6. Vergi Güvenlik Önlemleri 653
20.3. Emlak Vergisi 654

20.3.1. Verginin Konusu 654
20.3.2. Verginin Mükellefi 655
20.3.3. Vergiyi Doğuran Olay 656
20.3.4. Verginin Matrahı. 656
20.3.5. Verginin Oranı 657
20.3.6. Muaflık ve İstisnalar. 658
20.3.6.1. Daimi (Kalıcı) Muaflıklar 658
20.3.6.2. Geçici (Belli Bir Süreyle Sınırlı) Muaflıklar 659
20.3.6.3. Arazi Vergisinde İstisna 660
20.3.7. Emlak Vergisinde Bildirim, Tarh, Tahakkuk ve Ödeme 660
20.3.8. Vergi Güvenlik Önlemleri 662
20.4. Değerli Konut Vergisi 662
KAYNAKÇA 665