Vergi Hukuku_{Genel Hükümler ve Türk Vergi Sistemi}

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
Birinci Bölüm
VERGİ HUKUKUNA GENEL BAKIŞ
Kamu Harcamalarının Finansmanında Vergilerin Rolü 21
Vergi Kavramı ve Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi 22
Hukuk Devleti ve Vergi 24
Vergi Hukukunun Tanımı ve Kapsamı 25
Vergi Hukukunun Hukuk Sistemi İçindeki Yeri 26
Vergi Hukukunun Diğer Hukuk Dalları İle İlişkileri 27
Vergi Hukukunun Bölümleri 29
İkinci Bölüm
VERGİ HUKUKUNUN KAYNAKLARI
Vergi Hukukunun Kaynaklarına Genel Bakış 33
Vergi Hukukunun Kaynaklarının Sınıflandırılması 36
Vergi Hukukunun Güncel Kaynakları 37
Anayasa 37
Kanun 41
Uluslararası Antlaşmalar 43
Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 43
Cumhurbaşkanı Kararları 47
Yönetmelik 50
Anayasa Mahkemesi Kararları 52
İçtihadı Birleştirme Kararları 53
Genel Tebliğler 54
İç Genelgeler 56
Özelge (Mukteza) ve Sirküler 57
Diğer Kaynaklar 58

Vergi Hukukunun Eski Kaynakları 59
Kanun Hükmünde Kararnameler 60
Bakanlar Kurulu Kararları 62
Tüzük 63
Normlar Hiyerarşisi ve Yargı Denetimi 64
Üçüncü Bölüm
VERGİ KANUNLARININ UYGULANMASI VE YORUMLANMASI
Vergi Kanunlarının Uygulanması Kavramı 67
Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulama Alanı 67
Vergi Kanunlarının Yer Bakımından Uygulama Alanı 70
Vergi Kanunlarının Yorumlanması 75
Ekonomik Yaklaşım İlkesi 80
Vergi Hukukunda Kıyas Yasağı 84
Dördüncü Bölüm
VERGİ MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU
Vergi Hukuku İlişkisi, Vergi Ödevi ve Vergi Borcu Kavramları 87
Vergi Mükellefi (Yükümlü) 88
Vergi Hukukunda Ehliyet 95
Vergi Hukukunda Temsil 97
Vergi Sorumlusu 99
Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 103
Vergi Kesenlerin Sorumluluğu 110
Mirasçıların Sorumluluğu 111
Meslek Mensuplarının Sorumluluğu 112
Diğer Vergi Sorumluluğu Örnekleri 113
Beşinci Bölüm
VERGİ İDARESİ, MÜKELLEFİN ÖDEVLERİ VE DENETİM
Vergi İdaresi 117
Vergi İdaresinin Genel Görünümü 117
Hazine ve Maliye Bakanlığı 118
Gelir İdaresi Başkanlığı 120
Takdir Komisyonları 121

Vergi Mükelleflerinin Ödevleri 123
Bildirme Ödevi 124
Defter Tutma Ödevi 124
Kayıt Düzenine Uyma Ödevi 129
Defterleri Onaylatma (Tasdik) Ödevi 131
Belge Düzenine Uyma Ödevi 132
Saklama ve İbraz Ödevi 138
Beyanname Verme Ödevi 138
Vergi Usul Kanununda Düzenlenen Diğer Bazı Ödevler 140
Elektronik Defter ve Belge Uygulaması 140
Defter - Beyan Sistemi 141
Vergi İdaresinin Mükellefleri Denetlemesi 148
Denetleme Yöntemleri 148
Denetimlerin Muhtemel Sonuçları 156
Altıncı Bölüm
VERGİLENDİRME İŞLEMLERİ
Vergilendirme Sürecine Genel Bakış 157
Tarh 160
Tebliğ 174
Tahakkuk 184
Tahsil 190
Vergilendirme İşlemlerinde Süre 191
Değerleme ve Amortisman. 201
Değerleme 201
Enflasyon Düzeltmesi ve Yeniden Değerleme Oranı 206
Amortisman 207
Yedinci Bölüm
VERGİ BORCUNUN SONA ERMESİ
Vergi Borcunu Sona Erdiren Sebeplere Genel Bakış 213
Ödeme 213
Ödeme Yeri 214
Ödeme Zamanı 214

Özel Ödeme Zamanları 215
Ödeme Yapmamanın Sonuçları 217
Zamanaşımı 217
Tahakkuk Zamanaşımı 219
Tahsil Zamanaşımı 220
Düzeltme Zamanaşımı 221
Ceza Zamanaşımı 222
Düzeltme 222
Hesap Hataları 223
Vergilendirme Hataları 224
Düzeltme İşlemleri 225
Takas 230
Terkin 231
Yargı Kararları 232
Uzlaşma 232
Tarhiyat Öncesi Uzlaşma 233
(Tarhiyat Sonrası) Uzlaşma 236
7.9. Af 240
Kanun Yolundan Vazgeçme 240
Tecil Kavramı ve Sonuçları 240
Sekizinci Bölüm
VERGİ ALACAĞININ KORUNMASI VE ZORLA TAHSİLİ
6183 Sayılı Kanun ve Kamu Alacağı Kavramı 245
Vergi Alacağını Koruyan Önlemler 246
Teminat veya Kefil İstenmesi 246
İhtiyati Haciz 247
İhtiyati Tahakkuk 249
Kamu Alacaklarında Rüçhan (Öncelik) Hakkı 252
İptal Davaları ve Bazı İşlemlerin Hükümsüz Sayılması 252
Takas 254
Diğer Önlemler 254
Gecikme Zammı ve Gecikme Faizi 255
Gecikme Zammı 255
Gecikme Faizi 257

Vergi Alacağının Zorla Tahsili 259
Zorla Tahsil İşlemlerinin Genel Görünümü 259
Teminatın Paraya Çevrilmesi ya da Kefilin Takibi 260
Ödeme Emri ve Ödeme Emrine Karşı Dava 260
Haciz Yoluyla Takip 262
İflas Yoluyla Takip 265
Dokuzuncu Bölüm
VERGİ KABAHAT, SUÇ VE CEZALARI
Vergi Kabahati ve Vergi Suçu Kavramları 267
Vergi Kabahatleri ve Cezaları 270
Vergi Cezasının Kesilmesi ve Ceza Verme Yetkisi 270
Vergi Ziyaı Kabahati 271
Usulsüzlükler 279
Özel Usulsüzlükler 282
Vergi Suçları ve Cezaları 289
Kaçakçılık 289
Vergi Mahremiyetinin İhlali 297
Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma 298
Vergi Kabahat, Suç ve Cezalarına İlişkin Ortak Kurallar 298
Tekerrür (Tekrarlanma) 298
İştirak (Katılma) 299
İçtima (Birleşme) 300
Vergi Suçluluğunu Ortadan Kaldıran Sebepler 302
Pişmanlık 302
Mücbir Sebep 303
Yanılma 303
Vergi Cezalarını Sona Erdiren ya da Azaltan Sebepler 303
Ödeme 303
Ölüm 304
Zamanaşımı. 304
Yargı Kararı 305
Terkin 306
9.6.6. Af 306

Düzeltme 306
Uzlaşma 306
Ceza İndirimi 307
Kanun Yolundan Vazgeçme 307
Onuncu Bölüm
VERGİ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI
Vergi Uyuşmazlığı Kavramı 309
Vergi Hukuku Kurallarına İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümlenmesi 313
Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi 317
Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarında İdari Çözüm Yöntemleri 319
Uzlaşma 319
Düzeltme 320
Ceza İndirimi 322
İzaha Davet: Yeni Bir Yardımcı Yöntem 323
Kanun Yolundan Vazgeçme: Geç İdari Çözüm Yöntemi 324
Bireysel Vergi Uyuşmazlıklarında Yargı Yoluyla Çözüm Yöntemi 326
Türkiye’de Vergi Yargısının Yapısı ve Gelişimi 327
Vergi Yargısında Görevli Yargı Organları 328
Vergi Mahkemeleri 328
Bölge İdare Mahkemeleri 331
Danıştay 331
İlk Derece Yargılaması 332
Vergi Mahkemesinde Dava Açmaya Yetkili Olanlar 333
Vergi Davasının Konusu 333
Vergi Uyuşmazlıklarında Yetkili Mahkeme 334
Vergi Davasının Açılması ve Görülmesi 334
Vergi Yargısında Yargılama Usulü ve Duruşma 335
Vergi Davasının Sonuçlandırılması 336
Vergi Davalarında Yürütmeyi Durdurma 336
Vergi Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 337
Kararların Açıklanması ve Yanlışlıkların Düzeltilmesi 338
Vergi Davaları Arasında Bağlantı ve Davaların Birleştirilmesi 338
Kanun Yolu Kavramı 345

İstinaf 345
Temyiz 346
Kanun Yararına Temyiz 348
Yargılamanın Yenilenmesi 348
Gümrük Vergisine İlişkin Uyuşmazlıkların Çözümünde Özellikler 349
Vergi Uyuşmazlıklarında Çözüm Yöntemlerinin Alternatif Değeri 351
Vergi Yargılamasında İspat ve Delil 354
İspat, Delil, Karine ve İspat Yükü Kavramları 354
Vergi Hukuku Bakımından İspat ve Delil 356
On Birinci Bölüm
TÜRK VERGİ SİSTEMİNE GENEL BAKIŞ
Vergi Sistemi Kavramı ve Vergilerin Sınıflandırılması 359
Türk Vergi Sistemini Oluşturan Başlıca Vergiler 360
Türk Vergi Sisteminin Gelişimi 360
Güncel Türk Vergi Sistemine İlişkin Genel Değerlendirme 363
On İkinci Bölüm
GELİR VERGİSİ I: KONU, MÜKELLEF VE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
Gelir Vergisi Hakkında Genel Bilgi 365
Gelir Vergisinin Konusu 366
Gelir Vergisi Kanunundaki Gelir Tanımı 366
Teorik Açıdan Gelir Kavramı 367
Gelir Vergisi Kanununa Göre Gelirin Özellikleri 373
Gelir Vergisinin Mükellefi 377
Tam Mükellefler 378
Dar Mükellefler 380
Tam - Dar Mükellef Ayrımının Sonuçları 381
Gelir Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 382
On Üçüncü Bölüm
GELİR VERGİSİ II: TİCARİ VE ZİRAİ KAZANÇLAR
Ticari Kazançlar 385
Ticari Kazancın Tanımı ve Özellikleri 385

Ticari Kazanç Yönünden Mükellef Katmanları 387
Bilanço Usulüne Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 388
İşletme Hesabı Usulüne Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 390
Basit Usule Göre Ticari Kazancın Hesaplanması 391
Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilebilecek Giderler 396
Gelir Vergisi Kanununda Belirtilen İndirilebilecek Giderler 398
Diğer Kanunlarda Belirtilen İndirilebilecek Giderler 406
Ticari Kazancın Hesaplanmasında İndirilemeyecek Giderler 407
Gelir Vergisi Kanununda Belirtilen İndirilemeyecek Giderler 407
Diğer Kanunlarda Belirtilen İndirilemeyecek Giderler. 413
Ticari Kazancın Hesaplanmasında Özel Durumlar 414
Ticari Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar 416
Ticari Kazançlarda Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 422
Zirai Kazançlar 423
Zirai Kazancın Tanımı ve Özellikleri 423
Zirai Kazançların Vergilendirilmesi 425
Tevkifat (Vergi Kesintisi) Yöntemi 427
Gerçek Usul 428
Zirai Kazançlarda Vergi Dışı Durumlar 432
On Dördüncü Bölüm
GELİR VERGİSİ III: ÜCRETLER VE SERBEST MESLEK KAZANÇLARI
Ücret Kazançları 433
Ücret Kazancının Özellikleri 433
Ücret Kabul Edilen Ödemeler 434
Ücret Kazancının Vergilendirilmesi 435
Ücret Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar 440
Serbest Meslek Kazançları 447
Serbest Meslek Kazancının Özellikleri 447
Doğrudan Serbest Meslek Kazancı Sayılan Gelirler 449
Serbest Meslek Erbabı Sayılanlar 449
Serbest Meslek Kazançlarının Vergilendirilmesi 450
Serbest Meslek Kazançlarında Vergi Dışı Durumlar 454

On Beşinci Bölüm
GELİR VERGİSİ IV: GAYRİMENKUL VE
MENKUL SERMAYE İRATLARI, DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR
Gayrimenkul Sermaye İratları 457
Gayrimenkul Sermaye İradını Doğuran Kaynaklar 458
Arazi, Bina, Diğer Taşınmazlar, Mütemmim Cüz ve Teferruat 458
Voli Mahalleri ve Dalyanlar 459
Gayrimenkullerin Bağımsız Olarak Kiralanan Bazı Unsurları 459
Gayrimenkul Olarak Tescil Edilen Haklar 460
Patent, Marka, Teknik Bilgi vb. Sınai Mülkiyet Hakları 460
Telif Hakları 460
Gemi ve Gemi Payları, Motorlu Yükleme ve Boşaltma Araçları 460
Motorlu Nakil ve Çekme Araçları ile Her Türlü Motorlu Araç 461
Gayrimenkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 461
Emsal Kira Bedeli Uygulaması 463
Gayrimenkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 465
Gayrimenkul Sermaye İratlarında Konut Kira Geliri İstisnası 466
Menkul Sermaye İratları 467
Hisse Senetlerinin Kâr Payları 468
İştirak Hisselerinden Doğan Kazançlar 469
Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Verilen Kâr Payları 469
Dar Mükellef Kurumların Kurum Kazancının Bir Kısmı. 469
Tahvil ve Hazine Bonosu Faizleri vb. 470
Alacak Faizleri 470
Mevduat Faizleri 470
Vadesi Gelmemiş Kuponların Satış Gelirleri 471
Tahakkuk Etmemiş Kâr Payı Devir Geliri 471
İskonto Bedelleri 471
Faizsiz Kredi, Özel Finans Kurumlarının Ödemeleri vb. 471
Repo Gelirleri 472
Emeklilik ve Sigorta Şirketlerinin vb. Bazı Ödemeleri 472
Bireysel Emeklilik Sisteminden Ayrılanlara Ödemeler 472
Diğer Menkul Sermaye Piyasası Araçlarının Gelirleri 472
Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Gelirler 473
Menkul Sermaye İratlarının Vergilendirilmesi 473

Menkul Sermaye İratlarında Tevkifat (Stopaj) Uygulaması 474
Menkul Sermaye İratlarında Vergi Dışı Durumlar 475
Hisse Senedi Kâr Payı İstisnası 475
Bazı Bireysel Sigorta ve Emeklilik Sistemi Ödemeleri 476
Diğer Kazanç ve İratlar 476
Diğer Kazanç ve İrat Kavramı. 476
Değer Artışı Kazançlarının Kapsamı ve İstisna Hükümleri 477
Vergilendirilmeyecek Değer Artışı Kazançları 480
Değer Artışı Kazancının Hesaplanması 481
Arızi Kazançların Kapsamı ve İstisna Hükümleri 482
Arızi Kazançların Hesaplanması 484
On Altıncı Bölüm
GELİR VERGİSİ V: BEYAN, TARH VE ÖDEME
Gelir Vergisinin Beyanı 485
Yıllık Beyanname 485
Yıllık Beyannamede Gelirlerin Toplanması 486
Yıllık Beyannamede Beyanı Zorunlu Gelir Unsurları 486
Yıllık Beyannamede Toplama Yapılmayan Durumlar 487
Yıllık Beyannamede Gelirden Yapılacak İndirimler 489
Yıllık Beyannamede Gelir Vergisinin Hesaplanması 494
Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve Ödenecek Vergi 495
Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 496
Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer 496
Gelir Vergisinin Tarhı 497
Gelir Vergisinin Ödenmesi 497
Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 498
Muhtasar Beyanname 499
Münferit Beyanname 502
Gelir Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması 503
On Yedinci Bölüm
KURUMLAR VERGİSİ
Kurumlar Vergisi Hakkında Genel Bilgi. 505
Kurumlar Vergisinin Konusu 506

Kurumlar Vergisinin Mükellefleri 506
Sermaye Şirketleri 507
Kooperatifler 508
İktisadi Kamu Kuruluşları 508
Dernek veya Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler 508
İş Ortaklıkları 509
Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Türleri 510
Tam Mükellefiyet 510
Dar Mükellefiyet 510
Kurumlar Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 511
Kurumlar Vergisi Matrahının Belirlenmesi 511
İndirilecek Giderler 515
Gelir Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler 515
Kurumlar Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler 515
Diğer Kanunlarda Düzenlenen İndirilecek Giderler 516
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 517
Gelir Vergisi Kanununa Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 517
Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 517
Diğer Kanunlara Göre Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 525
Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı 525
Kurumlar Vergisinde Muafiyet ve İstisnalar 528
Muafiyetler 528
İstisnalar 530
Tasfiye, Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi 541
Tasfiye 541
Birleşme 543
Devir 544
Bölünme ve Hisse Değişimi 545
Kurumlar Vergisinin Beyanı 547
Yıllık Beyanname 547
Yıllık Beyannamede Yapılacak İndirimler 548
Kurumlar Vergisinin Oranı 552
Vergiden Yapılacak Mahsuplar ve Ödenecek Vergi 552

Yıllık Beyannamenin Verilme Zamanı 553
Yıllık Beyannamenin Verileceği Yer 554
Kurumlar Vergisinin Tarhı 554
Kurumlar Vergisinin Ödenmesi 554
Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 555
Muhtasar Beyanname 555
Özel Beyanname 557
Kurumlar Vergisinde Geçici Vergi Uygulaması 559
Şirketler ve Şirket Ortaklarının Gelirlerinin Vergilendirilmesi 560
On Sekizinci Bölüm
KATMA DEĞER VERGİSİ VE ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ
Katma Değer Vergisi 563
Katma Değer Vergisi Hakkında Genel Bilgi 563
Katma Değer Vergisinin Konusu 565
Katma Değer Vergisinin Mükellefleri 568
Katma Değer Vergisinde Sorumluluk 569
Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 572
Katma Değer Vergisi Matrahı 574
Katma Değer Vergisi Oranı 577
Katma Değer Vergisinde İndirim 577
Katma Değer Vergisinde Vergilendirme Usulü 581
Katma Değer Vergisinde İstisnalar 582
Katma Değer Vergisinin Beyanı 591
Katma Değer Vergisinin Tarhı. 592
Katma Değer Vergisinin Ödenmesi 593
Katma Değer Vergisine İlişkin Bazı Usul Hükümleri 593
Özel Tüketim Vergisi 594
Özel Tüketim Vergisi Hakkında Genel Bilgi 594
Özel Tüketim Vergisinin Konusu 595
Özel Tüketim Vergisinin Mükellefleri ve Sorumluluk 597
Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay 598
Vergileme Ölçüleri ve Matrah 600
Özel Tüketim Vergisinin Oranı veya Tutarı 600

Özel Tüketim Vergisinde İstisnalar 601
Özel Tüketim Vergisinde Beyan, Tarh ve Ödeme 604
On Dokuzuncu Bölüm
DİĞER HARCAMA VERGİLERİ VE YEREL YÖNETİM VERGİLERİ
Damga Vergisi 607
Verginin Konusu 607
Verginin Mükellefi 609
Vergiyi Doğuran Olay 609
Vergileme Ölçüleri, Oran ve Tutar 610
İstisnalar 610
Verginin Ödenme Şekilleri ve Ödeme Zamanı 611
Vergi Güvenlik Önlemleri 612
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 613
Verginin Konusu, Vergiyi Doğuran Olay ve Mükellefler 613
Verginin Matrahı ve Oranı 615
İstisnalar 616
Verginin Beyanı ve Ödenmesi 617
Gümrük Vergisi 617
Verginin Konusu ve Mükellefi 618
Vergiyi Doğuran Olay 619
Verginin Matrahı, Oranı ve Hesaplanması 620
Beyan, Verginin Tarhı, Tahakkuku ve Ödenmesi 621
Muaflık ve İstisnalar 623
Özel İletişim Vergisi 623
Şans Oyunları Vergisi 625
Dijital Hizmet Vergisi 626
Konaklama Vergisi 628
Değerli Kağıtlar 629
Harçlar 630
Yerel Yönetim Vergileri, Harçları ve Harcamalara Katılma Payları 631
Vergiler 631
Harçlar 636
Harcamalara Katılma Payları. 637

Yirminci Bölüm
SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
Veraset ve İntikal Vergisi 639
Verginin Konusu 640
Verginin Mükellefi 641
Vergiyi Doğuran Olay 641
Verginin Matrahı, Beyan ve Tarh İşlemleri 642
Vergi Oranı 645
Muaflık ve İstisnalar 646
Verginin Ödenmesi 647
Vergi Güvenlik Önlemleri 647
Motorlu Taşıtlar Vergisi 648
Verginin Konusu 648
Verginin Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay 648
Vergileme Ölçüleri ve Vergi Tarifeleri 649
İstisnalar 651
Verginin Tahakkuku ve Ödenmesi 651
Vergi Güvenlik Önlemleri 652
Emlak Vergisi 653
Verginin Konusu 653
Verginin Mükellefi 654
Vergiyi Doğuran Olay 655
Verginin Matrahı 656
Verginin Oranı 657
Muaflık ve İstisnalar 657
Emlak Vergisinde Bildirim, Tarh, Tahakkuk ve Ödeme 659
Vergi Güvenlik Önlemleri 661
Değerli Konut Vergisi 662
KAYNAKÇA 665