İfade ve Basın Özgürlüğü BağlamındaTerörizmin Propagandası Suçu
Dr. Zeki YILDIRIM
İfade ve Basın Özgürlüğü Kavramı
- Mukayeseli Hukukta Terörizmin Propagandası
- AİHM Kararlarında Terörizmin Propagandası
- Türk Hukukunda Terörizmin Propagandası Suçu
İfade özgürlüğü, insanlık tarihinin var olduğu günden bu yana insan onurunun, hak ve adalet yolculuğunun en önemli temel ortak değerlerinden biri olarak kabul edilmektedir. İfade özgürlüğü, aynı zamanda insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi bakımından temel haklardan biri, yaşam hakkıyla birlikte ve ondan ayrılamaz bir mahiyette, aynı zamanda demokratik hukuk devletinin temel kilit taşlarından biridir.
Demokrasinin -olmazsa olmaz-ı olarak kabul edilen ifade özgürlüğü sayesinde insanlar her türlü düşünceyi açıkça tartışabilme, eleştirebilme bu suretle gerçeğe ulaşabilmenin meşru kanallarını gerçekleştirilmiş olur. Tarih bize gösteriyor ki antik Yunan’da ve İslam medeniyetinde tam bir düşünme ve ifade özgürlüğünün temin edildiği zamanlarda bilgi gelişip artmış, modern zamanlarda ise araştırma ve inceleme üzerindeki sınırlamaların kalkmasından bu yana medeniyet büyük bir hızla ilerlemiştir. Bu özgürlüğün toplum ve demokratik hukuk devleti içerisinde kabul görmesi ve yerleşmesi, medeniyetin en değerli başarılarından biri olarak kabul edilebileceği gibi aynı zamanda toplumsal ilerlemenin temel dinamiklerinden biri, beklide en önemlisidir.
İfade özgürlüğünün kullanımı kapsamında, insanların düşüncelerini yayma ve kabul ettirme araçlarından birisi de, bir fikrin ve ya ideolojinin propagandasıdır. İfade özgürlüğü kapsamında yer alan propaganda faaliyeti içeriği itibariyle sınırsız değildir. İnsanlığa karşı ortak bir tehdit olan ve başta yaşam hakkı ve diğer tüm temel hak ve özgürlüklerin kullanımına engel olan tehlikelerden birisi olarak kabul edilen -terörizm- ve bunun meşru gösterilmesi ve kabullenilmesine yönelik faaliyet olan -terörizmin propagandası-nın ifade ve basın özgürlüğünün sınırlarından birini oluşturduğunu, bu nedenle ceza hukuku içindeki yerinin ayrıntılı bir şekilde incelenmesi ve tüm yönleriyle ortaya konmasının akademik yönüyle ve uygulama açısından önemli olduğu düşüncesiyle kaleme aldığım bu mütevazı çalışmayı akademisyenler ve uygulamacıların takdirlerine sunuyorum.
- GİRİŞ-1
- BİRİNCİ BÖLÜM
- İFADE ÖZGÜRLÜGÜ, BASIN ÖZGÜRLÜGÜ, CEZA HUKUKU AÇISINDAN TERÖRVE PROPAGANDA KAVRAMLARI
- I. -İFADE ÖZGÜRLÜGÜ-11
- A. -İfade Özgürlüğünün Önemi-11
- B. -İfade Özgürlüğünün Kapsamı-16
- 1. -Genel Olarak-16
- 2. -Bilgi Edinme Özgürlüğü-16
- 3. -Düşünce ve Kanaati İfade Etme Özgürlüğü-17
- C. -İfade Özgürlüğünün Sınırları veya Sınırlanması-19
- D. -Uluslararası Belgelerde İfade Özgürlüğü-25
- 1. -Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi-25
- 2. -Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi-27
- 3. -Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi-28
- 4. -Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi-29
- II. -BASIN YAYIN ÖZGÜRLÜGÜ-31
- A. -Genel Olarak-31
- B. -Haber ve Düşünceye Serbestçe Ulaşma Hakkı-34
- C. -Yorum ve Eleştiri Hakkı-36
- D. -Haber ve Düşünceleri Yayınlama Hakkı-36
- III. -CEZA HUKUKU AÇISINDAN PROPAGANDA VE TERÖRİZMİN PROPAGANDASI KAVRAMI-37
- A. -Genel Olarak-37
- B. -Propagandanın Amacı-39
- C. -Propaganda Araçları-40
- D. -Propagandanın Benzer Kavramlardan Farkı-41
- E. -İfade Özgürlüğü Kapsamında Propaganda ve Terör Suçu Olarak Terörizmin Propagandası-44
- İKİNCİ BÖLÜM
- HUKUK TARİHİNDE VE MUKAYESELİ HUKUKTATERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇUNUN GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
- I. -HUKUK TARİHİNDE PROPAGANDA VE TERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇU-53
- A. -Genel Olarak-53
- B. -Eski Yunan ve Roma Dönemi-55
- C. -Hristiyanlık ve Engizisyon Dönemi-58
- D. -İslam Hukuku-60
- E. -Aydınlanma Dönemi-64
- F. -1789 Fransız İhtilalinden Sonraki Dönem-66
- G. -Türk Hukuk Tarihinde-67
- 1. -Tanzimat’tan Önce-67
- 2. -Tanzimat Dönemi-68
- 3. -Meşrutiyet Dönemi-73
- 4. -Cumhuriyet Dönemi-75
- a. -Genel Olarak-75
- b. -Anayasalarda-75
- ba. -1924 Anayasası-75
- bb. -1961 Anayasası-76
- bc. -1982 Anayasası-79
- c. -Basın ve İlgili Kanunlarda-81
- ca. -1925 tarihli 578 sayılı Takrir-i Sükun Kanunu-81
- cb. -1931 tarihli 1881 sayılı Matbuat Kanunu-82
- cc. -1950 tarihli 5680 sayılı Basın Kanunu-84
- cd. -1954 tarihli 6334 sayılı Neşir Yoluyla veya Radyo ile İşlenecek Bazı Cürümler Hakkında Kanun-89
- ce. -1960 tarihli 7468 sayılı Tahkikat Komisyonu Kanunu-90
- cf. -2004 tarih ve 5187 sayılı Basın Kanunu-91
- d. -Ceza ve İlgili Kanunlarında-95
- da. -1920 tarihli ve 2 sayılı Hiyaneti Vataniye Kanunu ve İstiklal Mahkemeleri-95
- db. -1926 tarihli 765 Sayılı Türk Ceza Kanunu-98
- dba. -Genel Olarak-98
- dbb. -Komünizim Propagandası-99
- dbc. -Din Propagandası-103
- dc. -1953 tarihli ve 6187 sayılı Vicdan ve Toplanma Hürriyetlerinin Korunması Hakkında Kanun-105
- dd. -1962 tarihli ve 38 sayılı Anayasa Nizamını, Milli Güvenlik ve Huzuru Bozan Bazı Fiiller Hakkındaki Kanun-107
- de. -1983 tarihli ve 2911 Sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu-110
- II. -MUKAYESELİ HUKUKTA TERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇU-111
- A. -Genel Olarak-111
- B. -ABD-112
- 1. -Genel Olarak-112
- 2. -Yüksek Mahkemenin Sınırlandırma Ölçütü Olarak -Açık ve Mevcut Tehlike- Kavramı-114
- 3. -ABD Terör Mevzuatı ve İfade Özgürlüğüne Etkisi-119
- C. -İngiltere-125
- D. -Almanya-129
- E. -Fransa-131
- F. -İspanya-133
- ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
- AİHS VE AİHM KARARLARINDATERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇU
- I. -AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ-135
- A. -Genel Olarak-135
- B. -Sözleşmede Düzenlenen Sınırlandırma Kriterleri-140
- 1. -Kanuna Dayanması-140
- 2. -Meşru Bir Amaca Dayanması-142
- a. -Genel Olarak-142
- b. -Milli Güvenlik ve Toprak Bütünlüğünün Korunması-143
- c. -Kamu Düzeninin Korunması ve Suç İşlenmesinin Önlenmesi-146
- 3. -Demokratik Toplum İçin Gerekli Olması-148
- II. -AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARINDA TERÖRİZMİN PROPAGANDASI-153
- A. -Genel Olarak-153
- B. -Propagandanın İfade Özgürlüğü Kapsamında Korunduğu Durumlar-158
- 1. -İfadenin İçeriği-158
- a. -Taraflı Açıklamalar-158
- b. -Haber Verme, Düşünce Açıklaması ve Eleştirel İfadeler-159
- c. -Sert ve Keskin İfadeler-161
- d. -Bölücü İfadeler-164
- e. -Düşmanca İfadeler-168
- f. -Şiddet İçermeyen Direniş Çağrısı ve Provoke Edici İfadeler-169
- 2. -İfadenin Kullanıldığı Bağlam-172
- a. -İfadeyi Kullanan Kişi-172
- b. -İfadenin Kullanıldığı Yer ve Ortam-175
- c. -İfadenin Kullanıldığı Zaman-176
- d. -İfadenin Açıklandığı Araç-177
- C. -Propagandanın İfade Özgürlüğü Kapsamında Korunmadığı Durumlar-180
- 1. -İfadenin İçeriği -Terör ve şiddete teşvik- Kavramı-181
- 2. -İfadenin Kullanıldığı Bağlam-185
- a. -İfadeyi Kullanan Kişi-185
- b. -İfadenin Kullanıldığı Yer ve Ortam-187
- c. -İfadenin Kullanıldığı Zaman-188
- d. -İfadenin Yayımlandığı Araç-191
- DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
- TÜRK HUKUKUNDATERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇU
- I. -TERÖRİZMİN PROPAGANDASI SUÇU, BENZER SUÇLARLA MUKAYESESİ VE KORUNAN HUKUKİ DEĞER-193
- A. -3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu-193
- 1. -Genel Olarak-193
- 2. -Bölücülük Propagandası Suçu (Mülga 8. Madde)-194
- 3. -Terör Örgütünün Propagandası Suçu (TMK md. 7/2)-196
- B. -Benzer Suçlarla Mukayesesi-200
- 1. -Terör Örgütünün Bildirilerini Açıklama ve Yayınlama Suçu (TMK 6/2)-200
- 2. -Suç İşlemeye Tahrik Suçu (TCK. md. 214/1)-202
- 3. -Suç ve Suçluyu Övme Suçu (TCK. md. 215)-204
- 4. -Halkı Kin ve Düşmanlığa Tahrik Suçu (TCK. md. 216/1)-207
- 5. -Örgüt Propagandası Suçu (TCK md. 220/8)-210
- C. -Korunan Hukuki Değer-212
- II. -SUÇUN UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ-214
- A. -Suçun Unsurları-214
- 1. -Maddi Unsur-215
- a. -Suçun Konusu-215
- b. -Fiil-219
- ba. -Genel Olarak-219
- bb. -Terör Örgütünün Cebir, Şiddet ve Tehdit Yöntemleri-222
- bc. -Terör Örgütünün Yöntemlerini Meşru Gösterme-227
- bd. -Terör Örgütünün Yöntemlerini Övme-228
- be. -Terör Örgütünün Yöntemlerine Başvurmayı Teşvik Etme-230
- bf. -Bu Fıkraya Göre Cezalandırılan Diğer Eylemler-231
- c. -Suçun Faili-234
- d. -Suçun Mağduru-236
- 2. -Manevi Unsur-237
- 3. -Hukuka Aykırılık Unsuru-240
- 4. -Kusurluluk-243
- B. -Suçun Nitelikli Hali-245
- C. -Suçun Özel Görünüş Şekilleri-246
- 1. -Teşebbüs-246
- 2. -İştirak-247
- 3. -İçtima-248
- III. -SORUŞTURMA, KOVUŞTURMA, YAPTIRIM VE ZAMANAŞIMI-249
- A. -Soruşturma ve Kovuşturma Usulü-249
- B. -Yaptırım-250
- C. -Zamanaşımı-252
- SONUÇ-255
- KAYNAKLAR-265