Ziraat Bilirkişi Rehberi

Filiz Berberoğlu Yenipınar

Bu çalışma bilimsel bir çalışma olmayıp, uygulamaya yönelik olarak hazırlanmış, mütevazı, genel nitelikte ağırlıklı ziraat bilirkişi raporları ile yer tesbitinde,  “bel kemiği” olan ve fen bilirkişi raporlarından oluşmuştur.

Toprakla ilgili genel bilgiler ve açıklamalarla örnek dilekçeler de çalışmaya eklenmiştir. Okuyucuya pratikte kolaylık sağlaması için, uygulamada, hukuk dava dosyalarına sunulan zirai bilirkişi raporlarından derlenen, “sadık dost” olan toprağın ustalarına rehber niteliğinde bir çalışmadır.

Ziraat bilirkişisi, çoğunlukla mahkemenin keşif yapması sonucunda, dosyayı teslim alır ve raporunu düzenler. Bu nedenle, öncelikle “yer tespiti” çok önemlidir. Uyuşmazlık konusu yerin, doğru olarak belirlenmesi gerekir, örnek fen bilirkişi raporları bu nedenle çalışmaya eklenmiştir. Her yıl yeniden belirlenen, “maliyet fiyatları” okuyucu tarafından, örnek raporlar ışığında güncellenerek hesaplanabilir. 

Ziraat bilirkişisi; uyuşmazlık konusu yerin hiçbir tereddüde yer bırakılmayacak şekilde tespitinden sonra, uyuşmazlık konusunu tam ve eksiksiz olarak belirlemeli; oluşa, dosya kapsamına, denetime elverişli ve gerekçeli raporunu düzenlemelidir.[1]

Çalışmadan özetler;

1. Bir arazinin kullanım süresi ile niteliğini ve üzerindeki imar ihya işlemlerinin tamamlandığı tarihi en iyi belirleme yöntemi hava fotoğraflarıdır. Hava fotoğraflarının en az üç ayrı zamana ilişkin olması gerekir. Bu konuda sağlıklı bir yargıya ulaşmak için çekişmeli taşınmazın tespit tarihinden geriye doğru 15 20 25 yıl öncesine ait stereoskopik hava fotoğraflarının getirtilerek bu fotoğrafların jeodezi veya fotogrametri uzmanı harita mühendisi tarafından stereoskopla incelenmesi gerekir. Stereoskopik çift hava fotoğrafı, bir stereoskop altında incelendiğinde arazinin üç boyutlu görülmesi, taşınmazın çekim tarihindeki sınırlarının ve niteliğinin belirlenebilmesi, bu yolla ekilen ya da ekilemeyen alanların net bir biçimde tespitinin yapılabilmesi mümkündür.
2. Çekişmeli taşınmaz bölümünün geçmişteki ve şimdiki niteliği, üzerindeki bitki örtüsü, ne kadar süredir tarım arazisi olarak kullanıldığı, taşınmazın toprak yapısıyla ilgili ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğraflarını da içerir ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirlenmeli,
3. Bir yerin önceki ve şimdiki niteliğinin, imar ihyaya en erken ne zaman başlanıldığının ve tamamlandığının, arazinin ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığının belirlenmesine çalışılmalı, keşifteki tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli, daha sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
4. Taşınmazlar üzerindeki bitki örtüsünü oluşturan unsurlar tek tek sayı olarak tarif edilmeli, ağaçların cinsi, ortalama yaşı, kapalılık oranı, ağırlıklı ağaç türü detaylı olarak incelenmelidir.

14. Örnek raporlarda, kesinlik ve doğruluk iddiası bulunmamaktadır. Örnek başlımkları yazı içeriğini aynen yansıtmayabilir.

Bu eserin hazırlanmasında büyük özveride bulunarak yardımlarını esirgemeyen, sn. Alihan YENİPINAR'a, çok değerli tecrübe ve bilgi birikimlerini okuyucularla paylaşan, saygıdeğer bilirkişi arkadaşlarıma en içten duygularımla minnet ve şükranlarımı sunarım.

Eserin basımını üstlenen Aristo Yayınevi çalışanlarına ve emeği geçenlere çok teşekkür ederim.

FİLİZ BERBEROĞLU YENİPINAR

Hâkim